ﺗﻌﺎریف ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از اعتیاد به مواد مخدر

• اعتیاد یعنی ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ و واﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن جسمی، روانی و عصبی ﻓﺮد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر که ﺗﺮک یا ﻓﺮار از آن ﻧﺎممکن و یا بسیار مشکل اﺳﺖ.
• اعتیاد به مواد مخدر یعنی ﻣﺼﺮف ﻧﺎ به جا و مکرر ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر که ﻣﻮﺟﺐ وابستگی ﺑـﻪ آن ها ﻣـیﺷـﻮد. ایـﻦ وابستگی ﺑﺪنی و روانی اﺳﺖ، ﺗﺮک ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد افیونی مشکلات و ﻣﺤﺮومیت ﻫـﺎی ﺑـﺪنی و روانی را در پی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.
• اعتیاد به مواد مخدر ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از وابستگی ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ یا ﻣـﻮادی کـﻪ ﺗکـﺮار ﻣـﺼﺮف آن ها ﺑـﺎ کـﻢ و کیـﻒ ﻣﺸﺨﺺ و درﻣﺎن معین از دیدﮔﺎه فرد ﻣﻌﺘﺎد ﺿﺮوری می نماید.
• اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری روانی، اﺟﺘﻤﺎعی و اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ کﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ﺗﺪریجی بین ﺑﺪن اﻧﺴﺎن و ﻣﻮاد شیمیایی ﺗﺤﺖ تأثیر یـک ﺳﻠـﺴﻠﻪ ﺷـﺮایط و اوﺿـﺎع و اﺣـﻮال ﺧـﺎص رواﻧـی، اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎعی و سنتی ﺑﻪ وﺟﻮد می آید.
• اعتیاد به مواد مخدر ﻧﻮعی وابستگی و ﻋﺎدت ﺑﻪ ﻣﺼﺮف مواد مخدر می ﺑﺎﺷﺪ و در نتیجه ﻣﺼﺮف که نیاز جسمی و روانی ﻣﻌﺘﺎد می ﺑﺎﺷﺪ اﺧﻼق ﻋﻤﻮمی، ﺳﻼﻣﺖ و رﻓﺎه ﺧﻮد، ﺧﺎﻧﻮاده و اﺟﺘﻤـﺎع را ﺑـﻪ ﺧﻄـﺮ می اﻧﺪازد یا به عبارت دیگر، اعتیاد را می ﺗﻮان یک ﻣﺴﻤﻮمیت ﻣﺰﻣﻦ داﻧﺴﺖ که هم ﺑﺮای ﺷـﺨﺺ و ﻫﻢ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ اش ﻣﻀﺮ اﺳﺖ.
• اعتیاد یعنی ﻋﺎدت کردن، ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻦ، ﺣﺎلتی که ﺳﺒﺐ ﻣﺪاوﻣﺖ در اﺳﺘﻌﻤﺎل بعضی از داروﻫﺎ از قبیل ﺗﺮیاک، ﻣﺮفین، ﻫﺮوئین، حشیش و الکل در اﻧﺴﺎن می ﺷﻮد. یا ﺑﻪ ﻋﺒﺎرتی دیگر ﺣـﺎلتی ﻧﺎشی از اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻨﻈﻢ و پیگیر بعضی از ﻣﻮاد مخدر که ﺷﺨﺺ در ﺻﻮرت ﻣﺤﺮومیت از آﻧﺎن دﭼـﺎر اﺧﺘﻼﻻت عصبی و ﻣﺰاجی می ﺷﻮد.
• اعتیاد ﻋﺒﺎرت از تعلق یا ﺗﻤﺎیل غیر طبیعی و ﻣﺪاومی اﺳـﺖ کـﻪ ﺑﺮﺧـی از اﻓـﺮاد ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺑﻌﻀی از ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر پیدا می کنند. ﻣﻨﻈﻮر از اعتیاد، اﺳﺘﻔﺎده غیر طبی و مکرر داروﺳﺖ که ﺑـﻪ ﺿﺮر ﺧﻮد ﻣﺼﺮف کننده یا دیگران می ﺑﺎﺷﺪ.
• از ﻧﻈﺮ ﻓﺎرﻣﺎکوﻟﻮژی اعتیاد ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اکتسابی کـﻪ در نتیجه اﺳـﺘﻌﻤﺎل ﻣﺘﻤﺎدی دارو در ﺑﺪن ﺣﺎﺻﻞ میﺷﻮد ﺑﻪ قسمی که اﺳﺘﻌﻤﺎل مکرر دارو ﻣﻮﺟـﺐ کاﺳـﺘﻪ ﺷـﺪن اﺛﺮات ﺗﺪریجی میﮔﺮدد و ﭘﺲ از ﻣﺪتی ﺷﺨﺺ میﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎدیر سمی دارو را در ﺑـﺪن ﺑـﺪون ﻧﺎراحتی ﺗﺤﻤﻞ کند و در ﺻﻮرتی که دارو ﺑﻪ ﺑﺪن ﻧﺮﺳﺪ اﺧﺘﻼﻻت جسمی و روانی ﻣﻮﺳﻮم ﺑـﻪ ﺳﻨﺪروم ﻣﺤﺮومیت ﺑﺮوز می کند.

در ﺳﺎل 1950 ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎنی ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺗﻌﺮیف زیر را ﺑﺮای اعتیاد اراﺋﻪ دادﻧﺪ

1- اشتیاق یا نیاز اﺟﺒﺎری ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪاوم آن ﻣﺎده و ﻇﻬﻮر رﻓﺘﺎری اﺟﺒﺎری ﺑﺮای پیدا کردن آن ﺑﻪ ﻫﺮ وسیله.

2- ﺗﻤﺎیل ﺑﻪ اﻓﺰودن ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن.

3- پیدا ﺷﺪن وابستگیﻫﺎی جسمی و روانی ﺑﺮ اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻣﺎده. این کمیته ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺪاوم یا دوره ای ﻣﻮاد شیمیایی که ﺑﺮای ﻓﺮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻀﺮ ﻧﺒﻮده و نیز ﺣﺎﻟﺖ ایجاد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آن ﺧﺼﻮصیات ﺑﺎﻻ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ واژه ﻋـﺎدت دارویـی را در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺖ. ولی ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدید که ﺗﻌﺎریف ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑـﺮای ﻋـﺎدت دارویـی ﻧﺎرﺳـﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ همین دلیل در ﺳﺎل 1957 میلادی ﺗﻌـﺎریف ﺗﻮﺳـﻂ کمیته کارﺷﻨﺎﺳـﺎن ﺳـﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎنی ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ این ﺻﻮرت تصحیح ﮔﺮدید که وابستگی روانی ﺑﻪ یـک دارو ﺑـﺪون ﭘﺪیده ﻣﺤﺮومیت را ﻋﺎدت و وابستگی روانی و جسمی ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺪیـﺪه ﻣﺤﺮوﻣیـﺖ را اﻋﺘیـﺎد ﻧﺎمیده اﻧﺪ. اﻣﺎ ﺗﻌﺎریف ﻓﻮق نیز ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻣﺼﺮف داروﻫﺎیی از قبیل ال. اس. دی و آﻣﻔﺘﺎمینﻫـﺎ ﻧﺎرﺳﺎ ﺷﺪﻧﺪ.

ﭼﻮن ﻣﺼﺮف آﻣﻔﺘﺎمین ﺑﺮای ﮔﺮوهی ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰایش ﻓﻌﺎلیتﻫـﺎی روزاﻧـﻪ ﻣـیﮔـﺸﺖ و ﺑـﺮای ﮔﺮوهی ﺣﻤﻠﻪ ﺟﻨﻮن ایجاد می کرد ﺑـﻪ همین ﺟﻬـﺖ در ﺳـﺎل 1964 کمیته ﻣﺰﺑـﻮر اﺻـﻄﻼح وابستگی دارویی را ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق اﻧﺘﺨﺎب کرد و چنین اﺳﺘﺪﻻل ﻧﻤﻮد که یک بیمار ممکن اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داروی ﺧﺎص وابستگی روانی پیدا کند، در حالی که بیمار دیگر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ همین دارو، ﻋﻼوه ﺑﺮ وابستگی رواﻧـی از ﻟﺤـﺎظ ﺟـﺴﻤﺎنی ﻧیـﺰ واﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﻮد.

کمیته ﻣﺰﺑـﻮر وابستگی دارویی را ﺣﺎلتی ﻧﺎشی از اﺳﺘﻌﻤﺎل مکرر یک دارو ﺑﻪ ﻃﻮر دوره ای یا ﻣﺪاوم می داﻧﺪ، که ﺧﺼﻮصیات آن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺎده ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده متغیر اﺳﺖ و ﺑﻪ همین دلیل ذکر ﺷﺪه اﺳﺖ که ﻧﺎم شیمیایی ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ در جلوی ﻋﺒﺎرت وابستگی دارویی قید ﮔﺮدد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎریف ﻓﻮق در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اعتیاد به مواد مخدر ﻣﺸﺨﺼﺎً در ﭼﻨﺪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺑﺎ یکـﺪیگر ﺷـﺮیکند و آن این که:

1- واﺑﺴﺘﮕی ﺷﺪید وﺟﻮد دارد.

2- وابستگی جسمی و روانی اﺳﺖ.

3- ﻗﻄﻊ این وابستگی مشکلاتی را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد.