تا قبل از کشف بر جدید بشر نه گیاه تنباکو را می‌شناخت و نه در بر قدیم اثری از آن بود. توتون در قاره آمریکا می روئید و بومیان آمریکا از آن استفاده می‌کردند. کاشفین قاره جدید (پرتغالی ها) در پایان قرن ۱۵ آن را به اروپا آوردند و از آن جا به سایر قاره ها پراکنده شد. این گیاه در زمان صفویه توسط پرتغالی ها وارد ایران شد.
سیگار شایع ترین ماده اعتیاد آور در جهان است. این ماده هیچ منع قانونی برای تولید و مصرف نداشته در گذشته نه چندان دور، از آزادی تبلیغ نیز برخوردار بود. هشدار بر علیه عوارض سیگار از دهه۹۰ میلادی شدت گرفت. محدودیت های نسبتاً شدید در سال های اخیر در فرانسه، ترکیه، ایران و بعضی کشورهای دیگر برای فروش و مصرف سیگار در مکان های عمومی وضع شده است.
این آگاهی عمومی، شیوع مصرف دخانیات را که در سه دهه قبل در بعضی از نقاط جهان تا ۶۰ درصد جمعیت را در بر می گرفت، کاهش داده است.
با این همه امروز مصرف سیگار به معمای حاد بهداشت در دنیا تبدیل شده است. به طوری که:
تبلیغات برای سیگار ممنوع شده است.
اقدامات هشدار دهنده نسبت به عوارض سیگار آغاز شده است.
شیوع مصرف در آمریکا و انگلستان افت معنی داری یافته است.
اما:
هنوز بیش از یک میلیارد نفر در جهان سیگار می کشند.
در مردان شایع تر از زنان است.
در زنان و نوجوانان جهان سوم در حال افزایش است.
تعداد افراد سیگاری در جامعه ایران بنا به آمار معاونت سلامت وزارت بهداشت و درمان ۱۰ میلیون نفر است. سالانه ۵۰ هزار نفر در اثر مصرف سیگار در ایران می میرند.
طبق قانون مصوب آذر ۸۵ محدودیت‌های شدید برای مصرف سیگار به وجود آمده، اما علیرغم این امر میزان مصرف سیگار رو به افزایش است.
سالانه ۶۰ میلیارد نخ سیگار در ایران مصرف می شود. جالب این که در سال ۲۰۰۴ به گزارش وزارت کشاورزی آمریکا، ایران چهارمین واردکننده سیگار از آن کشور بوده که این رقم در سال ۲۰۰۵ به بیش از ۱۲ میلیارد نخ رسیده و بنا به گزارش انجمن آسم و آلرژی اخیراً به اولین وارد کننده سیگار از آمریکا تبدیل شده است.
پژوهش های موردی در یک منطقه روستایی بالاترین میزان شیوع سیگار را ۲۸ درصد و پایین ترین میزان شیوع را در یک منطقه شهری ۹ درصد گزارش شده است. میانگین ۶ پژوهش در مرکز اطلاعات علمی میزان شیوع سیگار را در مردان ایرانی ۲۰ درصد و در کل جمعیت بالغ، ۱۴ درصد نشان می دهد.
میزان شیوع مصرف سیگار در مردان قریب به ۱۰ برابر زنان است.
حداقل در یک منطقه جنوب میزان شیوع مصرف قلیان در زنان بالاتر از مردان بوده و به ۱۳ درصد می رسید. میزان شیوع آن در کل جمعیت این منطقه نه درصد بود.
در مقایسه مطالعات میزان شیوع مصرف سیگار در روستاها بیشتر از شهرها است.
نکته مهم در مورد سیگار این است که عامه مردم در اکثر نقاط جهان مصرف آن را اعتیاد محسوب نمی کنند، سیگار را وابستگی آور نمی دانند، بار منفی برای آن قائل نیستند، در ملاء عام و حتی با ژست و افتخار آن را دود می کنند، از عوارض بی شمار آن در سلامتی انسان آگاهی ندارند، آن را یک بیماری نمی دانند و هرگز نمی دانند که باید برای رهایی از آن از درمان روان پزشکی بهره گیرند.
اما آنچه اهمیت سیگار و وابستگی به نیکوتین را دو چندان می کند، این است که سیگار دریچه نامرئی عبور از دنیای انسان های سالم به دنیای اعتیاد است. به جرأت می‌توان گفت هیچ فرد وابسته به حشیش، هروئین، کوکائین و... را نمی توان یافت که وابستگی را از سیگار آغاز نکرده باشد. آمار زیر تکان دهنده است:
نوجوانانی که سیگار می کشند:
سه بار بیشتر از غیر سیگاری ها محتمل است که الکل مصرف کنند.
۸ بار بیشتر از غیر سیگاری ها احتمال مصرف ماری جوانا دارند.
۲۲ بار بیشتر از غیر سیگاری ها احتمال مصرف کوکائین دارند.
باید پذیرفت و به همگان آموخت که:
سیگار اعتیاد آور قوی است. ترک سیگار نسبتاً دشوار و با عود های مکرر همراه است، اما کاملاً عملی و ضروری است.
مصرف دخانیات موجب بیماری زایی و مرگ زودرس انسان است.
