«اعتیاد» حالت فردی است که به یک ماده و یا عادت وابسته است. این وابستگی رفتار معتاد را کنترل می کند و می تواند آن قدر بد باشد که کل زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد.
فرد معتاد کاملاً روی دریافت و استفاده از مواد مخدر یا تسلیم به عادت متمرکز است. این امر تأثیر زیادی بر کار، مدرسه، شرایط شخصی و روابط اجتماعی دارد.
یک تعریف بسیار واضح از اعتیاد به مواد مخدر این است، زمانی از اعتیاد به مواد مخدر صحبت می کنیم که استفاده از مواد مخدر به حدی بر زندگی شخصی تأثیر بگذارد که غیرقابل کنترل شود.
برخلاف تصور رایج، مقدار یا نظمی که یک فرد در آن مواد مخدر استفاده می کند با اعتیاد بی ربط است. اگر فقط یک بار در هفته مواد مخدر استفاده شود، زندگی فرد معتاد نیز می تواند کاملاً غیر قابل کنترل شود.
اعتیاد به مواد مخدر را می توان به وابستگی جسمی و روحی تقسیم کرد.
فرد معتاد بیشتر و بیشتر و شدیدتر به مواد مخدر میل پیدا می کند و بدون مواد مخدر دیگر احساس «خوب» یا «طبیعی» نمی کند. وابستگی ذهنی به مواد مخدر تقریباً با هر ماده ای ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال با حشیش، الکل، شیشه، کوکائین، ماری جوانا و هروئین.
وابستگی فیزیکی به مواد مخدر زمانی اتفاق می افتد که بدن به ماده مخدر معتاد است و هنگامی که شخصی مصرف آن را متوقف می کند علائم ناخوشایندی رخ می دهد. این علائم «علائم ترک اعتیاد» نامیده می شود که می تواند با الکل، هروئین و کوکائین بسیار شدید باشد. برخی از داروها، مانند کوکائین، اسپید و حشیش، علائم ترک کم دارند یا بدون علائم ترک هستند. اما حتی با این نوع داروها، به دلیل وابستگی روانی، ترک اعتیاد می تواند بسیار دشوار باشد.
چرا یک معتاد مواد مخدر مصرف می کند، چون نمی تواند احساساتش را کنترل کند. مصرف مواد مخدر، احساسات ناخوشایند را کاهش می دهد، اما این کوتاه مدت است. به دنبال آن احساس گناه یا آگاهی از آسیب وارد شده به وجود می آید که احساسات بد اولیه را بیش از پیش تقویت می کند که به نوبه خود به دلیلی برای استفاده بیشتر منجر می شود. این امر فرد معتاد را در یک دور باطل قرار می دهد.