اثر مخرب استفاده مفرط از شبکه‌های اجتماعی بر روان و روابط

مؤسسه مطالعات خانواده در ویرجینای آمریکا، مطلبی از کریستین هایم، روانپزشک و استاد دانشگاه نیوکاسل استرالیا منتشر کرد که در آن هشدار داده شده بود استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند سلامت روان کاربران را تحت تأثیر قرار دهد.

 کریستین هایم، روانپزشک و استاد دانشگاه نیوکاسل استرالیا در این تحلیل با اشاره به پژوهش‌های انجام شده در رابطه با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، خاطرنشان کرده که در دهه گذشته تحقیقات زیادی درباره مضرات استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی انجام شده است.

طبق این مطالعات، مقایسه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود و انتظارات غیرواقعی که از آن‌ها به وجود می‌آید، باعث افزایش افسردگی و اضطراب در میان کاربران می‌شود. همچنین، استفاده از این شبکه‌ها تأثیر منفی بر مغز داشته و حس و توان همدلی و روابط انسانی را تضعیف می‌کند.

نویسنده مؤسسه مطالعات خانواده، با استقبال از تصمیم اخیر سنای استرالیا برای ممنوعیت استفاده کودکان و نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی، اظهار کرده است که این اقدام می‌تواند از پیامدهای اعتیاد به فضای مجازی در این گروه‌های سنی پیشگیری کند.

اعتیاد به شبکه‌های مجازی

سنای استرالیا در تاریخ هشتم آذر ماه، طرحی را تصویب کرد که استفاده افراد زیر ۱۶ سال از شبکه‌های اجتماعی را ممنوع می‌کند. این اولین باری است که چنین قانونی در جهان تصویب می‌شود، اگرچه اجرای آن در این کشور تا حداقل ۱۲ ماه دیگر آغاز نخواهد شد.

پس از اجرایی شدن این قانون، اگر شبکه‌های اجتماعی مثل تیک‌تاک، فیس‌بوک، ایکس، اینستاگرام و اسنپ‌چت به‌طور مداوم مانع از ایجاد حساب کاربری برای افراد زیر ۱۶ سال نشوند، جریمه خواهند شد.

پروفسور هایم در ادامه نوشته خود بیان کرده است که تحقیقات نشان می‌دهند بسیاری از افراد، به ویژه نوجوانان و جوانان، از اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی رنج می‌برند. این اعتیاد می‌تواند منجر به «نارضایتی، کاهش عزت نفس و احساس پوچی» در آن‌ها شود.

طبق آمار، ۶۸ درصد از جوانان تلفن‌ همراه خود را هنگام خواب در کنارشان می‌گذارند و بعد از بیدار شدن، اولین کاری که می‌کنند چک کردن شبکه‌های اجتماعی است. پژوهش‌های صورت گرفته همچنین نشان می‌دهند که افراد جوان‌تر، به جای شرکت در مهمانی‌ها، ترجیح می‌دهند آنلاین و در فضای مجازی باشند.

جوانان و شبکه‌های اجتماعی

هایم، در ادامه توضیح داد که استفاده از شبکه‌های اجتماعی با کاهش اندازه شکنج جلویی مغز ارتباط دارد. شکنج (Gyrus) برجستگی‌های چین‌خورده‌ای در سطح قشر مغز هستند که سطح مغز را افزایش داده و به پردازش بیشتر اطلاعات کمک می‌کنند. این ساختارها در عملکردهای شناختی و پردازش اطلاعات نقش مهمی دارند و برای عملکرد صحیح مغز ضروری هستند.این بخش از مغز نقش مهمی در فرآیندهای مرتبط با همدلی و تنظیم احساسات دارد.

ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کودکان و نوجوانان، علاوه بر حمایت متخصصان، با استقبال خانواده‌ها مواجه شده است. والدین نگران سلامت روانی و جسمی فرزندانشان هستند و این قانون را برای کاهش وابستگی به فضای مجازی و افزایش تمرکز بر فعالیت‌های مفیدتر موثر می‌دانند. روانشناسان نیز این محدودیت را برای رشد و توسعه کودکان مفید می‌دانند.

به عنوان مثال، نتایج یک نظرسنجی منتشر شده نشان می‌دهد اکثر شهروندان آلمانی با ممنوعیت استفاده افراد زیر ۱۶ سال از شبکه‌های اجتماعی موافق بودند.