اعتیاد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر یکی از ﺑﺰرﮔﺘﺮین ﻣﻌﻀﻼتی اﺳﺖ که ﺗﻤﺎمی کشورﻫﺎی ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻧﻮعی ﺑـﺎ آن درگیر ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺗﺠﺎرت ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﻪ ﻗﺪری ﭘﺮﺳﻮد اﺳﺖ که ﻣﺎفیای ﻣـﻮاد ﻣﺨـﺪر در ﺗﻤـﺎمی دنیا ریشه دواﻧﺪه اﺳﺖ. ایران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان کشوری که در همسایگی ﺧﻮد ﺑﺰرﮔﺘﺮین ﺗﻮلیدکننده ﺗﺮیـﺎک دﻧیـﺎ وﺟـﻮد دارد بیش از ﺗﻤﺎمی کشورﻫﺎی ﺟﻬﺎن از این ﺑﺎﺑﺖ زیان می بیند ﭼﺮا که ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺮاﻧﺰیت ﻣـﻮاد ﻣﺨﺪر از آن اﺳﺘﻔﺎده می ﺷﻮد و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻫﻤﺠﻮاری ﺑﺎ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن راحت تر از ﺳـﺎیر کشورﻫﺎ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﻪ داﺧﻞ آن راه می یاﺑﺪ.
ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اخیر ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر از ﺳﻤﺖ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر سنتی ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﺮیـﺎک و یـﺎ حشیش ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر صنعتی کشیده اﺳﺖ، که این اﻣﺮ ﺳﺒﺐ کاﻫﺶ قیمت و همچنین دﺳﺘﺮسی آﺳﺎن تر اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ آن بر می ﮔﺮدد. این ﻣﻮاد ﺑﻪ ﻗﺪری ﺧﻄﺮﻧﺎک ﻫﺴﺘﻨﺪ کـﻪ ﮔﺎﻫﺎً ﻓﺮد ﺑﺎ ﻣﺼﺮف حتی یک بار آن ها ﺑﻪ آن ﻣﻮاد ﻣﻌﺘﺎد می ﮔﺮدﻧﺪ.
ﺗﺎریخچه اعتیاد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺑﺸﺮ از7 ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از وﺟﻮد یک ﻣﺎده ﻣﺨﺪر ﻗﻮی در ﺧﺸﺨﺎش آﮔﺎه ﺑﻮده و در ﻟﻮﺣﻪ ﻫﺎی گلی مکشوفه ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 5 ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از میلاد که از ﺳﻮﻣﺮیان باقی ﻣﺎﻧﺪه از ﺗﺮیاک ﻧﺎم ﺑـﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﺼﺮ نیز ﺧﺸﺨﺎش کشت می ﺷﺪه اﺳﺖ، در ﺣﺪود 4 ﻫﺰار ﺳـﺎل ﻗﺒـﻞ کشیدن ﺗﺮیاک در چین رایج ﺑﻮده اﺳﺖ و در 1500 ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از میلاد ﺗﺨﻢ ﺧﺸﺨﺎش از ﻣﺼﺮ ﺑﻪ یوﻧـﺎن ﺑﺮده ﺷﺪ و کشت ﺧﺸﺨﺎش و کشیدن ﺗﺮیاک رواج یاﻓﺖ. در کتاب اوﺳـﺘﺎ از ﮔیـﺎه ﺷـﺎﻫﺪاﻧﻪ ﻫﻨﺪی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یک ﻣﺎده بی ﺣﺲ کننده ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در ﺟﻬﺎن در حالی که ﻣﺒﺎرزه ﺟﻬﺎنی علیه ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﻓﺰایش یاﻓﺘﻪ و دولت ها و ﺳﺎزﻣﺎن های غیرانتفاعی ﻫـﺮ روز ﺣﻠﻘﻪ این ﻣﺒﺎرزه را ﺗﻨﮓ ﺗﺮ می کنند، ﺳﻮداﮔﺮان ﻣﺮگ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔیـﺮی از ﻋﻠـﻮم و ﺗﻐییـﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ در شکل و شیوه ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر، ﺟﻬﺎن را ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﺟﺪی رو به رو ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ. ﺟﺪیدترین ﺗﺤﺮک ﺑﺎﻧﺪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻮاد اﻓیـﻮنی، ﺗﻬیـﻪ و ﺗﻮﻟیـﺪ اشکال ﺟﺪیـﺪی از ﻣﺤﺮک های بسیار ﻗﻮی اﺳﺖ که می ﺗﻮاﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده کننده را ﺑﺎ ﻣﺮگ ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎزد.
یکی از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎی بسیار ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه این گونه ﻣـﻮاد اکـﺴﺘﺎسی ﻧـﺎم دارد. از زﻣﺎنی که ﺷـﺨﺺ اکﺴﺘﺎسی را ﻣﺼﺮف می کند سی ﺗﺎ ﭼﻬﻞ و ﭘﻨﺞ دقیقه ﻃﻮل می کشد ﺗﺎ تأثیرات ﺷﺎدی ﺑﺨـﺶ و بعضی ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﺮگ آور آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ کند. ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻋﻼم کرده اﻧـﺪ یک ﺳـﺎﻋﺖ ﺑﻌـﺪ از اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺮد ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮین ﺳﻄﺢ نشئگی می رﺳﺪ. اﮔﺮ این ﻓﺮد ﻣﺜﻞ ﺳﺎیر ﻣﺼﺮف کنندﮔﺎن ﺑﺎﺷـﺪ، ﺑﺪون هیچ دلیل ﺧﺎصی اﺣﺴﺎس ﺷﺎدی و ﺷﻌﻒ بسیار زیادی ﺑﻪ وی دﺳﺖ می دﻫﺪ.
در حالی که وﺟﻮد اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﻣـﻮاد ﻣﺤـﺮک ﻣﺎﻧﻨـﺪ ال اس دی، ﺷیـﺸﻪ و اکـﺴﺘﺎزی اﻣﺮوزه ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺎ یک ﺧﻄﺮ ﺟﺪی و ﺟﺪید ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﻃﺒﻖ ﮔﺰارش ﺟﻬﺎنی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺳﺎل 2004 ﺗﻌﺪاد 13 میلیون ﻧﻔﺮ کوکائین و 15 میلیون ﻧﻔـﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻪ ﻫﺮوئین، ﻣورفین و ﺗﺮیاک ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭘﺮ ﻣﺼﺮف ﺗﺮین ﻣﺎده حشیش اﺳﺖ که 150 میلیون ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن این ﻣﺎده را ﻣﺼﺮف می کنند و ﭘﺲ از آن، ﻣﺤﺮک ﻫـﺎی ﻧـﻮع آﻣﻔﺘـﺎمین 38 میلیون ﻣﺼﺮف کننده دارد که 8 میلیون ﻧﻔﺮ از آن ها اکستاسی ﻣﺼﺮف می کنند.
ﻣﻮاد کشف ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺼﺮفی ﻃﺒﻖ ﮔﺰارش ﺟﻬﺎنی ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﻓﺰایش ﺷﺪیدی داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮری که کشفیات از 14 میلیارد دوز در ﺳﺎل 1990 ﺑﻪ 26 میلیارد دوز در ﺳﺎل 2000 رسیده اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺳﺎل ﻫﺎی 2001 و 2002 ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎیی از ﺛﺒﺎت در این روﻧﺪ ﺑـﻪ ﭼﺸﻢ می ﺧﻮرد. بیشترین میزان کشفیات از ﻟﺤﺎظ ﻣیـﺰان دوز ﻣـﺼﺮف در ﻗـﺎره آﻣﺮیکـﺎ ﺑـﻮده اﺳﺖ.
ﺑﺮ اﺳﺎس همین ﮔﺰارش ﺗﻮلید ﺟﻬﺎنی ﺗﺮیاک که از آن ﻫﺮوئین ﺑﻪ دﺳﺖ می آید از اوایـﻞ دﻫـﻪ 1990 ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺣﺪ 4000 ﺗﺎ 5000 ﺗﻦ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﺑﺎقی ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر روز اﻓﺰوﻧـی در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺗﻤﺮکز پیدا کرده اﺳﺖ. در ﺳﺎل 1380 بیش از 54 درﺻﺪ از کشفیات ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺟﻬﺎن در ایران ﺑﻮد که اﻧﺒﺎر 76 درﺻﺪ ﺗﺮیاک، 19 درﺻﺪ ﻫﺮوئین و مورفین و 5 درﺻﺪ حشیش ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺮفی ﺷﺪه اﺳﺖ.
