بنزودیازپینها، که معمولاً به نام «بنزو» شناخته میشوند، داروهایی هستند که به عنوان مضعفهای سیستم عصبی مرکزی طبقهبندی میشوند. بنزودیازپینها فعالیت انتقال دهنده عصبی گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) را در مغز افزایش می دهند. این انتقال دهنده عصبی فعالیت بین سلولهای عصبی را کاهش می دهد، که به تقویت احساس آرامش، آرامش و خواب آلودگی کمک می کند.
بنزودیازپینهای تجویز شده برای بیماران سرپایی معمولاً به شکل قرص یا کپسول تولید میشوند و برای بلع طراحی شدهاند، در حالی که بنزودیازپینهای تزریقی عمدتاً در بیمارستانها به کار میروند.
این داروها دارای قدرتهای متفاوتی هستند و برخی از آنها کوتاه اثر هستند (با تأثیراتی که چند ساعت دوام دارند)، در حالی که برخی دیگر طولانی اثر هستند (با اثری که ممکن است چندین روز باقی بماند). بنزودیازپینها برای درمان اضطراب، بیخوابی و اختلالات تشنج تجویز میشوند.
بنزودیازپینها برای مصرف روزانه و طولانیمدت طراحی نشدهاند. بنزودیازپینها بر اساس نوع خاص دارو در دسته مواد کنترلشده قرار دارند و بدون تجویز پزشک نباید مصرف شوند. برخی از بنزودیازپینهای رایج که با نسخه تجویز میشوند عبارتنداز:
عوارض جانبی متداول این داروها شامل موارد زیر است:
داروهای افیونی (اپیوئیدی)، که گاه با نام داروهای مخدر نیز شناخته میشوند، دستهای از داروها هستند که با اتصال به گیرندههای اپیوئیدی در مغز و سیستم عصبی، به کاهش درد، کاهش اضطراب، و ایجاد احساس سرخوشی کمک میکنند. این ویژگیها باعث میشوند که این داروها برای تسکین دردهای شدید مفید باشند؛ اما مصرف نادرست یا طولانیمدت آنها میتواند به وابستگی، تحمل دارویی و اعتیاد منجر شود.
این داروها اغلب برای تسکین دردهای متوسط تا شدید یا مزمن تجویز میشوند، اما معمولاً تنها زمانی مورد استفاده قرار میگیرند که سایر داروهای مسکن بیاثر باشند. برخی از داروهای مسکن اپیوئیدی رایج شامل موارد زیر هستند:
این مواد با اتصال به گیرندههای اپیوئیدی در مغز عمل کرده و تولید دوپامین را افزایش میدهند. دوپامین، که یک انتقالدهنده عصبی مرتبط با لذت و پاداش است، در سطوح بالا اثرات سرخوشی ایجاد میکند که اغلب با سوءمصرف مواد افیونی مرتبط است. علاوه بر اثرات سرخوشی، مواد افیونی میتوانند عوارض جانبی کوتاهمدتی مانند موارد زیر ایجاد کنند:
مواد افیونی و بنزودیازپینها هر دو به عنوان تضعیف کنندههای سیستم عصبی مرکزی عمل میکنند و باعث کاهش فعالیت مغزی میشوند. مصرف همزمان این دو دارو میتواند اثرات هر کدام را تقویت کرده و خطر بروز افسردگی تنفسی، اوردوز و حتی مرگ را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
تحقیقات نشان داده است که مصرف همزمان مواد افیونی و بنزودیازپینها میتواند خطر مراجعه به اورژانس و مرگ ناشی از مصرف بیش از حد را افزایش دهد. بر اساس دستورالعملهای مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، سازمان غذا و دارو (FDA) اکنون موظف است هشدارهایی درباره خطرات تجویز همزمان این دو دارو بر روی برچسبهای نسخه ارائه کند.
اوردوز با مواد افیونی و بنزودیازپین ممکن است ناشی از افسردگی تنفسی باشد، که زمانی رخ میدهد که فرد دوزهای بالایی از داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی مصرف کند. افسردگی تنفسی میتواند بر تنفس، ضربان قلب و سایر عملکردهای حیاتی بدن تأثیر بگذارد.
ترکیب مواد افیونی و بنزودیازپینها خطر مصرف بیش از حد را به شدت افزایش میدهد، زیرا هر دو دارو فعالیت مغز را کاهش میدهند. بر اساس یک مطالعه درباره الگوهای تجویز بنزودیازپینها، تقریباً نیمی از مرگهای ناشی از مصرف بیش از حد مواد افیونی شامل بنزودیازپینها بوده است. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استفاده مکرر از بنزودیازپینها و مواد افیونی، بهویژه در دوزهای بالا، خطر وابستگی و اعتیاد را افزایش میدهد. با گذشت زمان، بدن ممکن است نسبت به این داروها تحمل پیدا کند و برای دستیابی به همان اثرات قبلی، به مقادیر بیشتری نیاز داشته باشد. این مسئله نهتنها خطر عوارض جانبی را بالا میبرد، بلکه احتمال وابستگی به این داروها را نیز افزایش میدهد.
در صورت ایجاد وابستگی شیمیایی، کاهش یا قطع مصرف میتواند منجر به بروز علائم ترک شود. وابستگی همچنین خطر ابتلا به اختلال مصرف مواد، که با نام اعتیاد نیز شناخته میشود، را بالا میبرد. اعتیاد یک اختلال پیچیده است که عملکرد مغز را تغییر میدهد و اغلب با هوس شدید و عدم توانایی در کنترل مصرف مواد همراه است.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به یک یا چند ماده اعتیاد پیدا کردهاید، برنامههای درمانی حرفهای میتوانند نقش مؤثری در بهبود شما داشته باشند. این برنامهها، چه به صورت بستری و چه سرپایی، از روشهای درمانی مبتنی بر شواهد برای کمک به غلبه بر وابستگی به مواد استفاده میکنند. متخصصان اعتیاد و مراقبتهای بهداشتی در برنامههای سمزدایی پزشکی، شما را در مدیریت علائم ترک مواد افیونی یا بنزودیازپینها حمایت میکنند.
در مورد اعتیاد به مواد افیونی، ممکن است داروهایی به شما تجویز شود تا به کنترل هوس و مدیریت آن در چارچوب یک برنامه درمانی دارویی کمک کند. همچنین از طریق جلسات گروه درمانی، مشاوره فردی، و رفتاردرمانی، میتوانید درک بهتری از اعتیاد، اختلالات روانی همراه، و روشهای حفظ بهبودی طولانیمدت به دست آورید.
کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد دی با بیش از سه دهه سابقه درخشان در زمینه ترک انواع مواد مخدر، به صورت بیست و چهار ساعته پذیرای بیماران گرامی میباشد.