سیگار کشیدن، عمل دم و بازدم بخار مواد سوزانده شده گیاهیست. انواع مختلفی از مواد گیاهی، از جمله ماری جوانا و حشیش به شکل سیگار دود می شوند، اما این عمل بیشتر با تنباکو ارتباط دارد. تنباکو یا توتون در سیگار یا پیپ دود می شود. تنباکو حاوی آلکالوئید نیکوتین است که به شدت اعتیادآور است و می تواند اثرات روانگردان و آرام بخش داشته باشد. سیگار کشیدن توتون و تنباکو، توسط کریستف کلمب و کاشفان دیگر به سرخپوستان آمریکا معرفی شد و بعد از آن جا، به اروپا رسید. سیگار خیلی زود به مناطق دیگر گسترش یافت و امروزه علیرغم استدلال های پزشکی، اجتماعی و مذهبی علیه آن، استعمال سیگار در سراسر جهان به طور گسترده ای انجام می شود.
در آغاز قرن بیستم، رایج ترین محصولات تنباکویی، تنباکوی تدخینی و تنباکوی جویدنی بود و تولید انبوه سیگار در مراحل ابتدایی شروع به افزایش چشمگیری کرد. محصولات دخانی مشکوک به ایجاد برخی اثرات نامطلوب بر سلامتی بودند، در حالی که تنباکو دارای خواص دارویی نیز بود. بسیاری از دانشمندان و متخصصان بهداشت آن زمان از مصرف دخانیات برای اثراتی مانند بهبود تمرکز و عملکرد، رفع خستگی و افزایش خلق و خوی حمایت می کردند.
در آغاز قرن ۲۱، برعکس، تنباکو به عنوان یک ماده اعتیادآور و یکی از مخرب ترین عوامل بیماری و مرگ در جهان شناخته شد. علاوه بر این، به دلیل افزایش سریع مصرف دخانیات در کشورهای در حال توسعه در اواخر قرن بیستم، تعداد مرگ و میرهای ناشی از سیگار کشیدن در سال، به سرعت در قرن ۲۱ افزایش یافت. به عنوان مثال سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که در اواخر دهه ۱۹۹۰ تقریباً چهار میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست داده اند.
این برآورد در سال ۲۰۰۳ به حدود پنج میلیون نفر و در سال ۲۰۱۱ به شش میلیون نفر افزایش یافت و پیش بینی شد تا سال ۲۰۳۰ به هشت میلیون نفر در سال برسد. تخمین زده می شود که ۸۰ درصد از این مرگ ها در کشورهای در حال توسعه رخ دهد. در واقع، اگر چه مصرف دخانیات در بسیاری از کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی و در استرالیا رو به کاهش بود، اما در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی به افزایش خود ادامه داد.
علت اصلی تشدید تعداد مرگ و میر و حوادث ناشی از مصرف دخانیات، افزایش زیاد سیگار کشیدن در طول قرن بیستم است. در آن زمان سیگار تقریباً ۸۰ درصد از بازار دخانیات جهان را تشکیل می داد. با این وجود، همه محصولات دخانی سمی و اعتیادآور هستند. در برخی از مناطق جهان، استفاده از محصولات دخانی بدون دود یک نگرانی عمده برای سلامتی است.
ترکیبات اولیه دود تنباکو نیکوتین، قیر (بقایای ذرات ناشی از احتراق) و گازهایی مانند دی اکسید کربن و مونوکسید کربن است. اگر چه نیکوتین می تواند در دوزهای بالا بسیار سمی باشد، اما اثر سمی آن به عنوان جزئی از دود تنباکو در مقایسه با بسیاری از سموم دیگر در دود، بسیار اندک است. اصلی ترین اثر سلامتی نیکوتین اعتیادآور بودن آن است.
مونوکسید کربن دارای اثرات عمیق و فوری بر سلامتی است و به راحتی از ریه ها وارد جریان خون می شود، به هموگلوبین متصل می شود. مولکول موجود در گلبول های قرمز خون مسئول انتقال اکسیژن در بدن است. مونوکسید کربن، اکسیژن را روی مولکول هموگلوبین جا به جا می کند و به آرامی حذف می شود. بنابراین، افراد سیگاری اغلب سطوح بالایی از مونوکسید کربن را تجمع می دهند که اکسیژن بدن را از بین می برد و فشار زیادی بر کل سیستم قلبی، عروقی وارد می کند.
