برای تأمین هدف آموزش زندگی بدون مواد مخدر، اول باید به وابستگان به مواد مخدر توضیح داده شود که تنها راه درمان، ترک و پرهیز کامل است. قبل از پرهیز کامل، معمولاً افراد وابسته به مواد مخدر تصمیم می گیرند که مدتی مصرف کنترل شده داشته باشند، اما با هجوم اتفاقات اضطراب زا و رویارویی با استرس های زندگی، مجدداً دوره های مصرف غیر قابل کنترل بر بیماران احاطه می یابد. برای رسیدن به هدف پرهیز کامل در مراجعان، باید انگیزه این افراد برای پرهیز افزایش یابد. به همین منظور، لازم است تا به مصرف کنندگان از طریق جلسات مشاوره، گروه های خودیاری، سخنرانی ها و با استفاده از نوارهای ویدیویی، اطلاعاتی در مورد خطرات مواد مخدر، مراحل بالینی و روانی معمول و عواقب اعتیاد داده شود.
علاوه بر این، باید به آن ها تفهیم شود که مسئولیت زندگی هر شخص با خودش است و زندگی قابل تغییر است. این افراد معمولاً چنان در بازوهای آهنین اعتیاد اسیرند که به تغییر پذیر بودن روش زندگی خود باور ندارند. انگیزه ترک مواد مخدر را می توان با تکیه بر این مطلب که مسئولانه می‌توان زندگی را به سمت موفقیت و تحقق آرزوها پیشبرد افزایش داد. پس از تقریباً دو هفته پرهیز کامل از مصرف مواد مخدر، مواد مخدر از بدن بیمار دفع و وی سم زدایی می‌شود.
قدم بعدی، مرحله دوباره سازی زندگی بدون مواد مخدر برای فرد سم زدایی شده است. مواد مخدر، دستیابی و چگونگی تهیه پول آن و پیدا کردن مکان مناسب برای مصرف مواد مخدر، محور اصلی زندگی این افراد را تشکیل داده است. بعد از ترک اعتیاد، فرد در زندگی روزمره خود با خلاء رو به رو می شود. برای رویارویی با این خلاء می توان از جلسات مشاوره یا گروه های خودیاری، روش های مختلف سپری کردن اوقات فراغت، تطابق زندگی روزانه، برقراری مجدد رابطه با فامیل، ایجاد رابطه با دوستان آزاد از مواد مخدر، آموزش مهارت کنترل خشم، دوست یابی و تکیه بر اهمیت ابعاد روحانی و مذهبی و دوباره سازی این روابط استفاده نمود.
برای تأمین هدف ترک اعتیاد مواد مخدر یعنی افزایش عملکرد فردی در زندگی، اولاً باید مشکلات جسمی- زمینه ای ایجاد کننده اعتیاد (مانند درد های مزمن) یا عوارض اعتیاد را با انجام آزمایش های کامل بالینی برای بیمار ردیابی و درمان کرد. این اقدام از ایجاد مشکلات جسمی در آینده پیشگیری می کند. علاوه بر مشکلات جسمی بیمار، تشخیص و درمان نشانه های روانشناختی و اختلالات روانی این بیماران برای دستیابی به هدف بالا بردن عملکرد فردی، لازم است. ۸۰ درصد افراد وابسته به مواد مخدر در طی دوره سم زدایی و قطع مواد مخدر دچار علائم روان پزشکی می‌شوند و شاید بیشتر این افراد به علت مشکلات زمینه ای روانشناختی، مصرف مواد مخدر را شروع کرده اند.
پس از ترک مواد مخدر، جلسات مشاوره و آموزش برای تعامل سازنده زوجین یا افراد اصلی خانواده بسیار کمک کننده است. افراد معتاد با شغل و برنامه ریزی های عادی خود مشکل دارند. باید به بیمار کمک شود که بتواند حداقل نیاز مادی خود را تأمین کند. برای این منظور، آموزش شیوه های حل مسائل مادی و آموزش یا پیدا کردن شغلی که با مواد مخدر و مصرف مواد مخدر ارتباط نداشته باشد، ضروری است.
