عادت مرضی در به کار بردن مواد سمی تحریک کننده یا آرامش بخش، دستگاه عصبی که به صورتی مطبوع حس درونی و وضع عاطفی را تغییر می دهد به صورت اعتیاد شناخته می شود. این وضع با اعتیاد تدریجی و حالت نیاز داردناکی که بر اثر مواد سمی بروز می کند مشخص می گردد، موادی که از همه بیشتر به کار می رود عبارتند از تریاک و مشتقات آن و اعتیاد واقعی نیز با استعمال افراطی این مواد به وجود می آید.
در روانشناسی، اعتیاد را از دو جنبه اصلی آن، فردی و جمعی می سنجد که البته این دو جنبه جزء لاینفک تشکیل دهنده اعتیاد است و البته زمینه های فردی زمینه ای ثابت و اما جنبه های اجتماعی آن بسته به بافت فرهنگی و ... در میان افراد و ملل مختلف متفاوت می باشد.
نیم نگاهی به پیامدهای عظیم مواد مخدر به عنوان زلزله خاموش بیانگر آن است که از لحاظ بهداشتی سوء مصرف مواد مخدر و عوارض اعتیاد به عنوان چهارمین عامل مرگ و میر کشور محسوب می شود. به طور میانگین در سال های اخیر روزانه حداقل پنج نفر به علت ناخالصی های موجود در مواد مخدر و سوء مصرف مواد مخدر، جان خود را از دست می دهند، از لحاظ اقتصادی هم ده ها هزار میلیارد هزینه و خسارت برای مبارزه با مواد مخدر بر اقتصاد کشور تحویل می شود.
اعتیاد به مواد مخدر یکی از شایع ترین آسیب های اجتماعی جهان معاصر و از جمله ایران است، به گونه ای که اگر ادعا شود، یکی از بحران های اصلی دنیای کنونی است و به صورت یک معضل جهانی روز درآمده، اغراقی صورت نگرفته است. مسئله به قدری واضح است که همه مسؤلان و متخصصان مبارزه با اعتیاد بر این ادعا توافق دارند.
نسل حاضر بیش از هر نسل دیگر در تاریخ بشریت، زندگی خود را زهرآگین و مسموم نموده است. وسعت مصرف این مواد سمی در عصر اخیر، به اندازه ای است که یکی از سم شناسان معروف دنیا معتقد است «اگر غذا را مستثنی کنیم، هیچ ماده ای در روی زمین نیست که به اندازه مواد مخدر این چنین آسان وارد زندگی ملت ها شده باشد».
امروزه متاسفانه بسیاری از جوانان مصرف دارو را تجربه کرده اند که این مصرف در شهرها، حومه ها و به میزان کمتری در روستاها وجود دارد. اعتیاد هم در میان افراد بی سواد و هم در افراد تحصیل کرده رایج می باشد که به افراد و جامعه آسیب های جدی می رساند.
افرایش مصرف دارو باعث حس لذت، تحریک پذیری، افسردگی، گیجی و توهم می شود و به طور کلی شخصیت افراد را متزلزل و باعث عمل و عکس العمل مبهم، تنبلانه، بی نظمی، رفتار تکانه ای و نابهنجاری در افراد و سلامت عمومی و روانی فرد می شود که این نتایج برای همه خطرناک می باشد و تبعات زیادی را در پی دارد. انسان ها برای مداوای بیماری ها، تسکین درد و کاهش درد روانی هزاران سال است که از داروها استفاده کرده اند.
