اصول علمی که در ذیل مطرح می شود، برگرفته از مطالعات تحقیقاتی موسسه ملی سوء مصرف دارو ها در زمینه ی رفتارهای سوء استفاده از دارو و عوامل مشترک تأثیرگذار در برنامه های تحقیقاتی و پیشگیری است. والدین، مربیان و مسئولان اجتماعی می‌توانند از این اصول برای کمک به تفکر، برنامه ریزی، انتخاب و آرایه ی برنامه های پیشگیرانه سوء مصرف از دارو در سطح اجتماع بهره جویند:
اصل ۱: برنامه های پیشگیرانه می بایست عوامل حفاظتی را افزایش دهند و عوامل خطر را کاهش دهند. خطر تبدیل شدن به یک سوء مصرف کننده ی دارو به ارتباط میان تعداد و نوع عوامل خطر (مثل رفتار ها و افکار منحرف) و عوامل حفاظتی (مانند حمایت والدین) وابسته است. اثر نهایی و ویژه ای که عوامل خطر و حفاظتی دارند با توجه به سن افراد متغیر است. به عنوان مثال عوامل خطر در بطن خانواده تأثیر منفی شدیدتری بر کودکان دارند، در حالی که برای جوانان، ارتباط با همسالانی که درحال سوء استفاده از دارو می باشند، عامل خطرساز مهم تری است.
اغلب انجام اقدامات اولیه و پیشگیری نسبت به عوامل خطر (مثل رفتار پرخاشگرانه و اراده ی ضعیف) دارای اثرات مفیدتر و تأثیرگذارتری نسبت به اقدامات بعدی (از قبیل تغییر مسیر زندگی کودک و دور کردن از مشکل و هدایت به سمت رفتارهای مثبت) است. همانگونه که عوامل خطر و حفاظتی می توانند بر همه ی گروه های جامعه تأثیرگذار باشند، این عوامل می توانند به تناسب سن فرد، جنسیت، نژاد، فرهنگ و محیط تأثیر متفاوتی داشته باشند.
اصل ۲: برنامه های پیشگیری می بایست همه ی راه های سوء استفاده از دارو را به تنهایی یا به طور گروهی مورد نظارت قرار دهد، که این راه ها شامل مصرف مواد مخدر مجاز توسط افرادی که هنوز به سن قانونی نرسیده اند (تنباکو یا الکل) مصرف غیر مجاز (حشیش یا هروئین) و استفاده ی نامناسب از مواد مخدر قانونی فراهم شده (مواد استنشاقی) دارو های نسخه ای (تجویزی) یا دارو هایی که بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند، می‌باشد.
اصل ۳: برنامه های پیشگیری باید با توجه به نحوه ی زندگی، نوع مشکل سوء استفاده از دارو، عوامل خطرناک و قابل اصلاح و عوامل حفاظتی تقویت کننده، شناسایی شده و مورد توجه قرار گیرند.
اصل ۴: برنامه های پیشگیری باید متناسب با جمعیت هدف و ویژگی آن ها باشد، به طور مثال سن، جنس و نژاد باید در نظر گرفته شود تا بتواند سودمندی برنامه را بهبود بخشد.
-برنامه های پیشگیری مبتنی بر خانواده بایستی پیوند خانواده و روابط بین اعضا را تحکیم بخشد و در برگیرنده ی مهارت های والدین، شیوه های فرزند پروری، مباحثه، گفتگو، تقویت خط مشی های خانواده در مورد سوء مصرف مواد مخدر و آموزش در زمینه افزایش اطلاعات دارویی افراد خانواده باشد.
-پیوند خانواده، پایه و اساس ارتباط بین والدین و فرزندان است و این پیوند را می توان از طریق آموزش مهارت ها به والدین در حوزه پشتیبانی والدین از فرزندان، برقراری ارتباط بهینه میان کودک و والدین و مشارکت های مربوط به والدین مستحکم تر نمود.
-آگاهی و نظارت والدین برای جلوگیری از سوء مصرف دارو ضروری است. این مهارت ها می توانند با آموزش در زمینه قوانین جزایی و دیگر قواعد نظارتی، تحسین رفتار های خوب و مناسب میانه رو بودن و داشتن ثبات در قوانین خانوادگی افزایش یابد.
-باید اطلاعات والدین و یا مراقبت کودک (پرستار) را در زمینه ی دارو افزایش داد و آن چه را که کودکان در مورد اثرات منفی دارو ها می‌آموزند، گسترش داد و به آموزش در این حوزه پرداخت و فرصت هایی را برای گفتگو های خانوادگی در مورد سوء مصرف مواد مخدر مجاز و غیرمجاز به وجود آورد.
-به طور کلی اقدامات پیشگیرانه ای که خانواده را در مرکز توجه خود قرار می دهد، می تواند به طور مؤثری رفتار والدین را تغییر دهد که این امر موجب کاهش خطرات ناشی از سوء مصرف دارو می‌شود.
