سوء مصرف مواد مخدر و اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب اغلب در نوجوانان به صورت همزمان مشاهده می‌شوند. در واقع، در بیش از نیمی از تمام نوجوانانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، تشخیص دوگانه رخ می دهد.
طبق گزارش موسسه ملی سوء مصرف مواد، ۶ نفر از هر ۱۰ مصرف‌کننده مواد مخدر دارای اختلالات روانی هستند. مغز انسان تا اوایل دهه ۲۰ زندگی همچنان در حال رشد است و بسیاری از بیماری‌های روانی در این دوره شکل می‌گیرند. همچنین، این دوره زمانی است که مغز به شدت در معرض آسیب‌های ناشی از سوء مصرف مواد مخدر قرار دارد.
بسیاری از متخصصان اعتیاد بر این باورند که نوجوانان با اختلالات خلقی برای خود درمانی به مصرف مواد مخدر و الکل روی می‌آورند. روانشناسان به طور مداوم در حال انجام تحقیقات برای درک بهتر ارتباط بین اعتیاد و اختلالات خلقی هستند. مراکز درمانی تخصصی نیز دارای تخصص و منابع لازم برای کمک به بهبودی نوجوانان با اختلالات همزمان هستند.
هم در نوجوانان و هم در بزرگسالان، ترکیب اعتیاد به مواد مخدر و افسردگی یک مشکل شایع و خطرناک است. افسردگی می‌تواند از عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی، روانی و محیطی ناشی شود. اعتیاد نیز ریشه‌های مشابهی دارد، بنابراین تعجب‌آور نیست که این دو اغلب با هم رخ می‌دهند.
افسردگی با احساسات غم، ناامیدی و شک به خود مشخص می‌شود که به شدت در زندگی روزمره تداخل ایجاد می‌کند. نوجوانی دوره‌ای از تغییرات برای نوجوانان است. با تغییرات در بدن، زندگی خانوادگی و حتی ترکیبات شیمیایی مغز، نوجوانان ممکن است با چالش‌هایی روبرو شوند. راهنمایی والدین در این دوره بسیار حیاتی است. بدون این راهنمایی، یک حالت معمولی از ناراحتی نوجوانی می‌تواند به افسردگی و سوء مصرف مواد مخدر تبدیل شود. بسیاری از نوجوانان برای خود درمانی افسردگی خود به الکل یا مواد مخدر روی می‌آورند.
نوجوانانی که از افسردگی رنج می‌برند، اغلب غمگین یا مضطرب به نظر می‌رسند، اما همیشه اینگونه نیست. نوجوانان افسرده ممکن است به خاطر مسائل جزئی با عصبانیت به عزیزانشان واکنش نشان دهند. والدین ممکن است نتوانند تشخیص دهند که آیا فرزندشان تغییرات معمولی نوجوانی را تجربه می‌کنند یا از افسردگی رنج می‌برند. اگر رفتار یک نوجوان به طور قابل توجهی تغییر کند، به ویژه اگر این تغییرات منجر به آسیب به خود، خشونت یا سوء مصرف مواد شود، احتمالاً با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کند.
علائم شایع افسردگی در نوجوانان شامل موارد زیر است:
دوره‌های افسردگی می‌توانند به عنوان محرک‌های قوی برای عود اعتیاد در نوجوانان در حال بهبود عمل کنند. هیچ راه حل سریعی برای اعتیاد وجود ندارد و درمان افسردگی ممکن است زمان‌بر باشد. درمان همزمان هر دو اختلال بسیار حیاتی است تا از بازگشت مجدد به اعتیاد به دلیل افسردگی درمان نشده یا بالعکس جلوگیری شود.
احساس اضطراب یا ترس بخشی طبیعی از فرآیند رشد است. اما زمانی که این احساسات به حدی می‌رسند که در زندگی روزمره نوجوان اختلال ایجاد می‌کنند، ممکن است نشانه‌ای از شکل‌گیری یک اختلال اضطرابی باشد. از هر هشت کودک، یک نفر به اختلال اضطرابی مبتلا است، اما تنها ۲۰ درصد از این کودکان تحت درمان قرار می‌گیرند.
علائم شایع اضطراب شامل موارد زیر است:
اختلالات اضطرابی به ندرت قبل از نوجوانی ظاهر می‌شوند. در نگاه اول، این اختلالات ممکن است شبیه به مشکلات معمولی رشد نوجوانان به نظر برسند. اما نوجوانانی که از اختلالات اضطرابی رنج می‌برند، ممکن است به دلیل نگرانی‌هایشان احساس ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره کنند. آن‌ها ممکن است از مدرسه، کار و فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردند، مانند معاشرت با دوستان، اجتناب کنند.
بسیاری از نوجوانان برای کاهش فعالیت بیش از حد مغز که منجر به اختلالات اضطرابی می‌شود، به داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی مانند الکل روی می‌آورند. اما این تسکین دهندگی موقتی است و نوجوانان ممکن است به تدریج برای داشتن احساس طبیعی به این مواد وابسته شوند، که می‌تواند به سرعت به اعتیاد منجر شود.
اختلال دوقطبی با نوسانات شدید بین خلق و خوی بسیار شاد و پرانرژی و خلق افسرده و بی‌انگیزه مشخص می‌شود. اگرچه بیشتر نوجوانان فراز و نشیب‌های عاطفی دارند، اما نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی بسیار شدیدتر از اضطراب معمولی نوجوانان است. در طول اپیزودهای دوقطبی، نوجوانان ممکن است افراد کاملا متفاوتی به نظر برسند. نوجوانانی که دچار یک اپیزود دوقطبی می‌شوند، می‌توانند برای هفته‌ها در یک خلق و خوی معین بمانند. در نتیجه ممکن است روتین روزانه زندگی آن‌ها کاملاً مختل شود.
بسیاری از درمانگران تأکید می‌کنند که هر نوجوانی که تشخیص اختلال دوقطبی دارد، باید از نظر مشکلات الکل یا مواد مخدر مورد بررسی قرار گیرد. نوجوانانی که از اختلال دوقطبی رنج می‌برند، تغییرات خلقی شدیدی را تجربه می‌کنند که اغلب برای کنترل آن‌ها به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند، که معمولاً به معنای استفاده از مواد مخدر یا الکل است.
حمایت عاطفی والدین از نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی بسیار حیاتی است. کمک به نوجوانان برای پیدا کردن راه‌های سالم عاطفی و جایگزین‌های مناسب به جای مصرف مواد مخدر نیز برای بهبودی طولانی مدت آن‌ها بسیار مهم است.
افرادی که از اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی رنج می‌برند، با مشکلاتی مانند تکان‌شگری، بیش‌فعالی و کم‌توجهی مواجه هستند. احتمال سوء مصرف مواد مخدر و الکل در نوجوانان مبتلا به این اختلال بسیار بیشتر از همسالانشان است. نتیجه یک مطالعه نشان می‌دهد که ۳۵ درصد از نوجوانان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی حداقل از یک ماده مخدر استفاده کرده‌اند، در حالی که تنها در ۲۰ درصد از نوجوانان بدون اختلال بیش‌فعالی استفاده از مواد مخدر گزارش شده است.
محققان نظریه‌های متعددی درباره ارتباط بین بیش‌فعالی و سوء مصرف مواد دارند. برخی معتقدند که سطوح پایین دوپامین، که یک انتقال دهنده عصبی مرتبط با احساس شادی است، می‌تواند منجر به بروز بیش‌فعالی و سوء مصرف مواد به طور همزمان شود. برخی دیگر معتقدند که مشکلات رفتاری ناشی از بیش‌فعالی در نوجوانان عامل اصلی است.
نوجوانانی که از این اختلال رنج می‌برند، اغلب به دلیل رفتارهای که نمی‌توانند کنترل کنند، در مدرسه و خانه تنبیه می‌شوند. این موضوع منجر به استرس روانی در آن‌ها می‌شود که می‌تواند احساس شدید اضطراب و حتی افسردگی را به دنبال داشته باشد و در نتیجه، نوجوانان برای خود درمانی به مواد مخدر یا الکل روی می‌آورند.
علائم شایع اختلال بیش‌فعالی شامل موارد زیر است:
نوجوانانی که اختلال بیش‌فعالی آن‌ها درمان نشده است، سه برابر بیشتر احتمال دارد که در بزرگسالی به مواد مخدر یا الکل معتاد شوند. درمان همزمان بیش‌فعالی و سوء مصرف مواد در دوران جوانی برای جلوگیری از شکل‌گیری اعتیادهای شدید بسیار حیاتی است.
برخی از درمان‌های ترک اعتیاد ممکن است به اختلالات خلقی زمینه‌ای نپردازند. همچنین، مشاوره سلامت روان ممکن است سوء مصرف همزمان مواد مخدر را درمان نکند. برای جلوگیری از افتادن نوجوانان مبتلا به اختلالات همزمان در این شکاف، ضروری است که هر دو اختلال به طور همزمان درمان شوند.
شناسایی یک مشکل تنها اولین گام به سوی سلامت بلندمدت نوجوان شماست. درمان سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد به تنهایی دشوار است، چه برسد به همراه داشتن یک اختلال روانی دیگر، مراکز درمانی برنامه‌هایی را ارائه می‌دهند که برای کمک به نوجوانان در غلبه بر هر دو مشکل طراحی شده‌اند.
