پیشگیری به معنای جلوگیری از وقوع یک اتفاق است. از نظر بهداشتی، پیشگیری عبارت است از مداخله ای مثبت و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط مضر قبل از این که منجر به اختلال یا ناتوانی شود.
پیشگیری نسبت به درمان کم هزینه تر ولی موفقیت آمیز تر است. به همین علت پیشگیری بر درمان از الویت برخوردار است. لذا با پیشگیری می توان سهم بالایی از نابهنجاری های اجتماعی چون جرم و جنایت و بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت در ارتباط با شیوع اعتیاد به مواد مخدر را کنترل نمود. به این ترتیب، پیشگیری از هزینه های سنگین مربوط به درمان اعتیاد و نیز کنترل عوارض جانبی مربوط به آن، از جمله مزایای پیشگیری است.
پژوهش های بالینی نه تنها در پی این هستند که چه طور می توان به طور کلی از بروز اختلال هایی وابسته به مواد مخدر پیشگیری کرد، بلکه می خواهند بدانند چه طور می توان این پیشگیری را در گروه های خاص نیز اعمال نمود.
برنامه های پیشگیری روش ها و موضوعات متنوعی دارد. بعضی از برنامه ها طرفدار ترک کامل مواد مخدر هستند در صورتی که بقیه در پی تشخیص عوامل اولیه ای هستند که با سوء مصرف بعدی ارتباط دارد، یعنی مدت و زمان تجربه به مواد مخدر و سنی که فرد شروع کرده است، ارتباط دارد. برنامه های پیشگیری ممکن است بر فرد، خانواده، گروه همیار و همسال، مدرسه و اجتماع تمرکز یابد. در صورتی که لازم باشد برنامه های تغییر رفتار و اصلاح رفتار با استفاده از تکنیک های ترکیبی به مرحله اجرا گذاشته می شود.
جلوگیری، هر نوع اقدامی که طبیب یا مأمور بهداری برای جلوگیری از بروز مرض انجام بدهد. پیشگیری از مصرف مواد اعتیاد آور یعنی انجام اقداماتی قبل از شروع اعتیاد یا مشکلات مربوط به آن که باعث کاهش بروز یا قطع مشکلات مربوط به مصرف دارو شود.
لغت پیشگیری یعنی جلوگیری از وقوع یک اتفاق، از نظر بهداشتی. پیشگیری عبارت است از مداخله مثبت و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط مضر قبل از این که به اختلال یا ناتوانی بینجامد.
هدف از پیشگیری آگاهی دادن به تمامی افراد جامعه در زمینه مشکلات و اختلالات روان، آگاهی از فشارهای روانی، چگونگی مقابله و برخورد با فشار روانی، چگونگی و نوع رفتار های مناسب در ایجاد و تعادل در روابط بین انسان ها، تلاش در رفع عواملی که می توانند آرامش روانی افراد را در هر سنی به خطر می اندازد، است.
پیشگیری از اعتیاد عبارت است از به کارگیری اقداماتی که احتمال ابتلای افراد به اعتیاد به مواد مخدر را کاهش دهد.
پیشگیری شامل اقداماتی است برای کاهش عواملی که افراد را در معرض خطر قرار می دهد و افزایش عواملی که افراد را از مصرف مواد مخدر محافظت می نماید. پیشگیری از اعتیاد، بهترین و عاقلانه ترین طریق مبارزه با آن است و این در صورتی میسر است که در تمامی افراد جامعه و به ویژه در سازمان های تبلیغی، آموزشی و فرهنگی نوعی حساسیت ایجاد شده و همگان نسبت به ابعاد مختلف اعتیاد، آگاهی لازم را به دست آورند. از طرف دیگر با توجه به این که مواد مخدر خود موضوعی پیچیده محسوب و چند بعدی است، طبیعتاً فعالیتی فراگیر و گسترده در همه زمینه های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و آموزشی را طلب می کند.
