رامین رادفر، دبیر علمی هفدهمین کنگره دانش اعتیاد، در آستانه برگزاری هفدهمین کنگره دانش اعتیاد بیان کرد که امروزه مفهوم «اعتیاد» دیگر محدود به مصرف مواد مخدر نیست، بلکه اعتیادهای رفتاری مانند قمار و بازی‌های رایانه‌ای را نیز در بر می‌گیرد. به‌گونه‌ای که سازمان‌های معتبر جهانی، از جمله سازمان جهانی بهداشت، اختلال قمار را به عنوان یک مشکل مرتبط با سلامت روان به رسمیت شناخته‌اند.
او افزود که در حال حاضر وابستگی به بازی‌های رایانه‌ای، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان، در حال گسترش است. این روند در دوران کرونا به دلیل قرنطینه و افزایش استفاده از اینترنت و بازی‌های دیجیتالی شدت یافت و پیامدهایی مانند افت تحصیلی و انزوای اجتماعی را برای نوجوانان به دنبال داشت.
دبیر علمی هفدهمین کنگره دانش اعتیاد با تأکید بر اینکه گشت‌وگذار در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، باوجود ظاهر بی‌ضررش، می‌تواند مشابه یک فرایند اعتیادی عمل کند و تأثیرات منفی بر سلامت روان و روابط اجتماعی بگذارد، خاطرنشان کرد: اگر استفاده از این فضاها کنترل نشود، فرد ممکن است با مشکلات جدی‌ای مانند انزوای اجتماعی، کاهش تمرکز، افسردگی، اضطراب شدید و سایر اختلالات روانپزشکی روبه‌رو شود، هرچند در نگاه اول این شبکه‌ها صرفاً به‌عنوان ابزاری برای ارتباط و سرگرمی شناخته می‌شوند.
او تأکید کرد که این الگو تنها به ایران محدود نمی‌شود و در سایر کشورها نیز به‌عنوان یک پدیده جهانی مشاهده می‌شود. بنابراین، افزایش آگاهی عمومی، ارائه مشاوره تخصصی، آموزش‌های پیشگیرانه برای افراد و متخصصان درمانی، همراه با ایجاد سازوکارهای جایگزین سالم، از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این نوع اعتیادهای رفتاری محسوب می‌شود.
رادفر با تأکید بر اینکه کنگره دانش اعتیاد همواره بر بررسی حوزه‌های نوظهور و چالش‌برانگیز در زمینه اعتیاد تمرکز دارد، اظهار داشت: در سال‌های اخیر، اعتیادهای رفتاری به شکل قابل توجهی افزایش یافته و گروه‌های سنی مختلف را تحت تأثیر قرار داده است. بر همین اساس، برای بررسی دقیق‌تر این مسئله، در کنگره امسال پنل‌های تخصصی ویژه‌ای در نظر گرفته شده است.
او با بیان اینکه اعتیاد می‌تواند هم به‌عنوان علت و هم نتیجه مشکلات خانوادگی و زناشویی مطرح شود، بر اهمیت توجه به زوج‌درمانی در کنار رویکرد فردی تأکید کرد. وی خاطرنشان کرد که تاکنون به نقش زوج‌درمانی در حوزه اعتیاد کمتر پرداخته شده است، در حالی که مشکلات زناشویی نه‌تنها می‌توانند به تشدید اعتیاد منجر شوند، بلکه در روند درمان آن نیز تأثیرگذار هستند.
دبیر علمی هفدهمین کنگره دانش اعتیاد تأکید کرد که به همین دلیل، موضوع «زوج‌درمانی در شرایطی که یکی از زوجین دچار اعتیاد است» به‌عنوان یکی از محورهای اصلی این کنگره سه‌روزه در نظر گرفته شده است. در این راستا، با دعوت از متخصصان برجسته کشور، تلاش شده است تا با ارائه راهکارهای علمی و عملی، دانش متخصصان درمان ارتقا یابد و مداخلات مؤثرتری در حوزه زوج‌درمانی اجرا شود.
امید مساح، عضو کمیته مرکزی هفدهمین کنگره دانش اعتیاد، با اشاره به تجربه طولانی درمانگران در زمینه اعتیاد به مواد مخدر، اظهار داشت که اعتیادهای رفتاری به دلیل تفاوت‌ها و چالش‌های خاص خود در تشخیص و درمان، پیچیدگی‌هایی ایجاد می‌کنند. به گفته وی، این اختلال‌ها گاهی به‌قدری نامحسوس هستند که خانواده‌ها نیز دیرتر متوجه آن شده و مراجعه به درمانگر با تأخیر صورت می‌گیرد.
او بر لزوم ارتقای مهارت درمانگران در شناسایی نشانه‌های ظریف اعتیاد تأکید کرد و افزود: آشنایی متخصصان با ابزارهای نوین ارزیابی و رویکردهای تخصصی نقشی کلیدی در کاهش آسیب این نوع اعتیادها دارد. در همین راستا، کمیته علمی کنگره امسال آخرین یافته‌های پژوهشی داخلی و بین‌المللی را درباره تشخیص دقیق اختلال قمار و روش‌های مداخله‌ای برای پیشگیری از وابستگی طولانی‌مدت به فضای مجازی گردآوری کرده و در اختیار شرکت‌کنندگان قرار خواهد داد.
هفدهمین کنگره دانش اعتیاد با شعار «در جستجوی راه‌حل‌های نوین برای مشکلی کهن» از سوی مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران و با حمایت انجمن جهانی طب اعتیاد (ISAM) و همکاری نهادهایی همچون وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، ستاد مبارزه با مواد مخدر، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی و سازمان‌های مردم‌نهاد، از ۲۴ تا ۲۶ بهمن ۱۴۰۳ در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار خواهد شد.
این کنگره میزبان جمعی از متخصصان حوزه سلامت، از جمله روان‌پزشکان، پزشکان عمومی، روان‌شناسان، مددکاران اجتماعی و کارشناسان و سیاست‌گذاران حوزه اعتیاد خواهد بود.
