چهارمین نشست آموزش مجازی با موضوع «مداخلات کاهش آسیب در اختلالات مصرف مواد» برای کشورهای عضو سیکا، با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر، در مرکز مشاوره دانشگاه تهران برگزار گردید.
دکتر مجید قربانی، مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر، در این نشست اظهار داشت که نزدیک به ۳۰۰ میلیون نفر در جهان حداقل یک بار مواد مخدر مصرف کرده‌اند و از این تعداد، حدود ۶۰ میلیون نفر به طور دائمی از انواع مواد اعتیادآور استفاده می‌کنند.
وی افزود که برخی از این افراد سالانه به دلیل مصرف پرخطر مواد جان خود را از دست می‌دهند و دیگران که زنده می‌مانند، نیازمند بازتوانی یا توانبخشی هستند تا بتوانند شغل و خانواده‌های خود را حفظ کنند، هرچند که جایگاه اجتماعی خود را به دلیل اعتیاد ازدست داده‌اند.
او افزود: با وجود اینکه بیشترین تعداد مصرف‌کنندگان مربوط به حشیش است، اما مصرف‌کنندگان مواد افیونی، به ویژه هروئین، در معرض خطر بیشتری از جمله بیش‌مصرفی، اچ‌آی‌وی و سایر بیماری‌های مسری قرار دارند.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت که در ایران برای جلوگیری از گسترش مصرف مواد مخدر، اقدامات درمانی مهمی انجام شده است. در حال حاضر، حدود ۹ هزار مرکز درمانی به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر خدمات درمانی ارائه می‌دهند که بخش عمده‌ای از آن شامل مداخلات کاهش آسیب است.
قربانی بیان کرد که برنامه‌های کاهش آسیب در جمهوری اسلامی بیش از بیست سال سابقه دارد و همواره یکی از اولویت‌های این ستاد بوده است. این برنامه‌ها با همکاری وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها و سازمان‌های غیردولتی اجرا می‌گردند.
وی افزود: پس از شیوع اچ‌آی‌وی و ایدز، برنامه‌های کاهش آسیب اهمیت بیشتری پیدا کرد. جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۱ اولین کلینیک‌های مثلثی را راه‌اندازی کرد که اکنون به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری تغییر نام داده‌اند. این مراکز به تدریج گسترش یافتند و خدمات کاهش آسیب بیشتری ارائه کردند.
قربانی اعلام کرد که در سیاست‌های کلی و سند درمان و حمایت‌های اجتماعی به ساماندهی مراکز توجه شده و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوطه تدوین و بازبینی می‌شوند. او افزود که به دلیل اثربخشی برنامه‌های کاهش آسیب، سمینارهای منطقه‌ای برای تبادل تجربیات برگزار شده است و افزود، که اجرای این برنامه‌ها باعث توقف رشد شیوع اچ‌آی‌وی در بیماران دارای اختلال مصرف مواد و کاهش چشمگیر مصرف مواد تزریقی شده است.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر به اقدامات کاهش آسیب در کشور اشاره کرد. این اقدامات شامل مراکز درمان اختلالات مصرف مواد، مراکز گذری با برنامه تعویض سرنگ و خدمات حمایتی، موبایل سنترها، سرپناه‌های شبانه، تیم‌های سیار، کانکس‌ها و مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری است.
وی افزود که خدمات درمانی و مشاوره‌ای برای گروه‌های خاص نیز ارائه می‌شود و استفاده از کیت‌های تشخیص اچ‌آی‌وی در مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد کشور گسترده است.
حمیدرضا رفیع پورطهرانی، رئیس اداره حقوق بین‌الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در این نشست گفت که برنامه آموزشی مجازی در چارچوب تعهدات و همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران در سازمان منطقه‌ای چندجانبه کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (CICA) برگزار می‌شود. وی تاکید کرد که اعتیاد و اختلالات مصرف مواد چالش‌های بزرگ اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی هستند و مداخلات کاهش آسیب اهمیت ویژه‌ای دارند.
دکتر سمیه شاهمرادی، سرپرست مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران، نیز بیان کرد که اعتیاد و مصرف مواد مخدر یکی از مسائل مهم اجتماعی در سطح بین‌المللی است و مواجهه با این مسئله نیازمند رویکردی نظام‌مند و علمی است. وی افزود که دانشگاه تهران همواره تلاش کرده با سازمان‌های بین‌المللی همکاری کند و برگزاری این نشست نمادی از این تعهد است.
