آخرین آمارها نشان می‌دهد که در ایران تقریباً 2 هزار نفر به دلیل مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند. با این حال، بیشترین تعداد مرگ و میرها در یک دهه گذشته مربوط به سال 1399 با 4600 نفر بوده است.
با یک جستجوی سریع در فضای مجازی، می‌توان نام ده‌ها مخدر روانگردان جدید را پیدا کرد. این مخدرها با نام‌های جذاب و بسته‌بندی‌های شیک به دست مصرف‌کننده می‌رسند. در دهه گذشته، 1127 ماده مخدر روانگردان جدید در جهان شناسایی گردیده، در حالی که پیش از این تنها 300 ماده افیونی و روانگردان وجود داشت. این امر مبارزه و پیشگیری از این مواد را دشوارتر کرده است.
در ایران بیشتر از 4 میلیون و 400 هزار نفر مصرف‌کننده مستمر و غیر مستمر مواد مخدر وجود دارد. با احتساب خانواده‌های این افراد، حدود 15 میلیون نفر از جمعیت ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم با مسئله سوء مصرف مواد مخدر درگیر هستند.
این تعداد معادل یک ششم جمعیت ایران است. همچنین، 70 هزار معتاد متجاهر در کشور وجود دارد. نرخ شیوع اعتیاد در جمعیت فعال حدود 5 درصد است، در میان دانش‌آموزان 2 درصد و در جمعیت کارگری به 22 درصد رسیده، که حاکی از وضعیت نگران کننده‌ای است.
از سوی دیگر، آمارهای میز مقابله با اعتیاد شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می‌دهد که شیوع مصرف مواد مخدر در بین جوانان دهه هشتادی یک درصد و در دهه نودی‌ها به 4.7 درصد رسیده.
دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، به آمار جهانی مصرف‌کنندگان مواد مخدر اشاره کرد و بیان داشت: در جهان 300 میلیون نفر مصرف‌کننده مواد مخدر هستند که از این تعداد، 29 میلیون نفر در آمریکا زندگی می‌کنند، یعنی 11 درصد جمعیت این کشور. در ایران، 2 میلیون و 800 هزار نفر معتاد وجود دارد که معادل 5 درصد جمعیت کشور است.
طبق آماری که در سال 1399 اعلام گردید، 4 هزار و 637 نفر به دلیل مصرف مواد مخدر و اعتیاد جان خود را از دست داده‌اند. این تعداد بالاترین میزان مرگ و میر مرتبط با مواد مخدر در دهه گذشته بوده.
بیشترین مرگ و میر ناشی از اعتیاد در سال 1400 ، با 2 هزار و 417 مرگ، مربوط به داروهای مخدر بوده است. از این تعداد، 2 هزار و 101 نفر در اثر مصرف متادون، 224 نفر مصرف ترامادول و 92 نفر هم به دلیل مصرف سایر داروهای مخدر جان خود را از دست داده‌اند. همچنین، در شش ماهه دوم سال 1402، بیش از 2 هزار نفر بر اثر مصرف مواد مخدر فوت کرده‌اند.
بر اساس رتبه‌بندی استان‌ها در رابطه با آمار مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر در سال 1400، کم‌ترین میزان مرگ در استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان و کردستان بوده است، در حالی که بیشترین آمار مربوط به استان‌های کرمانشاه، لرستان، تهران و مرکزی بوده.
مطالعات جهانی در مورد مصرف مواد مخدر و سلامت نشان دهنده‌‌ی این است که، هروئین، کراک کوکائین، نیکوتین، متادون، شیشه، الکل، آمفتامین و بنزودیازپین‌ها نسبت به سایر مواد مخدر اعتیادآورتر هستند.
دبیر اجرائی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد اعلام کرد که تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در دهه گذشته 20 درصد افزایش یافته و در سال 2022 به 292 میلیون نفر رسیده است.
پرمصرف‌ترین ماده مخدر در جهان است با 228 میلیون مصرف‌کننده، همچنان کانابیس است و پس از آن مواد شبه افیونی با 60 میلیون مصرف‌کننده، آمفتامین با 30 میلیون مصرف‌کننده، کوکائین با 23 میلیون مصرف‌کننده و اکستازی 20 میلیون مصرف‌کننده قرار دارند.
او بیان کرد: با وجود اینکه حدود 64 میلیون نفر در سراسر جهان از اختلالات مصرف مخدرها رنج می‌برند، تنها فقط یک نفر از هر 11 نفر به درمان دسترسی دارد. زنان نسبت به مردان دسترسی کمتری به درمان دارند؛ به طوری که از هر 18 زن تنها یک نفر به درمان دسترسی دارد، در حالی که این نسبت در مردان یک نفر از هر 7 نفر است.
