اعتیادهای رفتاری، الگوهای رفتاری هستند که چرخه ای شبیه وابستگی به مواد مخدر را دنبال می کنند. این چرخه با تجربه لذت بخش از یک رفتار و سپس جستجوی آن رفتار آغاز می شود، که در ابتدا راهی است برای گسترش تجربه زندگی فرد، اما بعدها به راهی برای مقابله با استرس تبدیل می شود. فرآیند جستجو و درگیری در آن رفتار خاص، به تدریج بیشتر و اجباری تر می گردد، تا این که بخش مهمی از زندگی روزانه فرد را تشکیل می دهد. وقتی که فرد به آن رفتار خاص معتاد می شود، میل و وسوسه شدیدی برای انجام دادن آن رفتار در او به وجود می آید و معمولاً زمانی که فرد دوباره آن رفتار را انجام دهد احساس سرخوشی و راحتی می کند و به موازات آن پیامدهای منفی نیز در زندگی شخصی رخ می دهد که فرد علی رغم دیدن این پیامدها، همچنان به رفتار خود ادامه می دهد.
هر زمان صحبت از اعتیاد می شود به سرعت مصرف یک ماده مخدر به ذهن انسان وارد می شود ولی واقعیت این است که مفهوم اصلی اعتیاد اشتغال ذهنی با اثرات حاصل از مصرف یک یا چند ماده است که در نهایت با پدیده تحمل و تأثیرات آزار دهنده قطع تماس با ماده ادامه می یابد و با تداوم رفتار مصرف با وجود تمام نتایج منفی تکمیل می گردد. اگر از دیدگاه نوروپاتولوژی بخواهیم به مسئله اعتیاد نگاه کنیم. اعتیاد بیماری اولیه و مزمن سیستم پاداش، انگیزش، حافظه و سایر مدارهای مرتبط است. می توان از خود پرسید که چه چیزهایی می توانند در تلفیق با این سیستم مشکل دار مغزی باعث دردسر شوند.
در اعتیاد دارویی، مواد اعتیاد آور (ماده شیمیایی) پس از عبور از سد خونی مغز، مستقیماً به سیستم پاداش مغز می رسند و باعث تغییرات نوروترانسمیتری می شوند. در رفتار نیز این حس های محیطی هستند که به صورت غیر مستیقم، روی سیستم انتقال عصبی مغز، تأثیراتی مشابه اثر مواد مخدر پدید می آورند. به بیان دیگر، رفتارها هم مانند مصرف مواد مخدر می توانند باعث تجربه پاداشی کوتاه مدت شوند و در نهایت رفتار پایداری را به وجود آورند و مانند مصرف مواد مخدر کنترل فرد بر مدیریت یک رفتار خاص، کاهش می یابد. در واقع مغز یک معتاد رفتاری، نسبتبه آزادسازی غیر معمول نوروترانسمیترهای مغزی، در پی انجام یک رفتار خاص (قمار، خرید و ...) واکنش اعتیادی نشان می دهد.
لازم است که تفاوت بین واژه اعتیاد رفتاری با اصطلاح رفتار اعتیادی مشخص شود. رفتارهای اعتیادی حاصل تعامل (کنش و واکنش) بین فرد معتاد و محیط اطراف او است مثل وسوسه، رفتارهای ضد اجتماعی، کاهش مسئولیت پذیری و غیره، این گونه از رفتارها می توانند هم در اعتیادهای رفتاری و هم در اعتیادهای دارویی وجود داشته باشند. این رفتارها مجموعه ای از اختلالاتی هستند که نشانی از تأثیرات عوامل زیستی، روان شناختی و اجتماعی می باشند.
1-عوامل بیوشیمیایی از جمله نوروترانسمیترهای گوناگون مانند دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین که در فرآیندهای مرتبط با پاداش، خلق و انگیزش در ارتباط هستند. در این میان سیستم دوپامینرژیک مرتبط با پاداش که پایه های ژنتیکی اختلال آن نیز آشکار گردیده است، مهم ترین نقش را ایفا می کند. 2-عوامل ژنتیکی.
