ملاک های تشخیصی اختلالات سایکوتیک ناشی از الکل، نظیر هذیان و توهم، در طبقه بندی اختلال سایکوتیک ناشی از مواد مخدر ذکر شده است. تشخیص خصوصیات بالینی همچنین امکان می دهد که نحوه شروع اختلال (در حین مستی یا در حین ترک) و وجود یا فقدان هذیان یا توهم مشخص شود. شایع‌ترین توهمات، توهم شنوایی است. (معمولاً صدای انسان) که اغلب سازمان‌یافته نیستند.
صداها معمولاً متهم کننده، ملامتگر یا تهدیدکننده هستند، هر چند برخی از بیماران گزارش می‌کنند که صداها خوشایند و بدون مزاحمت هستند. توهمات معمولاً کمتر از یک هفته دوام می‌یابند، هر چند ضمن همان هفته، اختلال در واقعیت سنجی شایع است. پس از این دوره اکثر بیماران ماهیت توهمی نشانه‌ها را درک می‌کنند.
توهمات پس از ترک الکل نادر تلقی می‌شود و این سندرم از دلیریوم ترک الکل مجزا است. توهمات ممکن است در هر سنی روی دهد، اما معمولاً در کسانی دیده می‌شود که زمانی طولانی سوء مصرف الکل داشته‌اند. هر چند توهمات معمولاً ظرف یک هفته از بین می‌روند، در برخی از موارد ممکن است طول بکشند. در چنین مواردی بالینگر باید در تشخیص افتراقی، سایر اختلالات سایکوتیک (روان پریشی) را در نظر بگیرد.
وجه افتراق توهمات مربوط به ترک الکل از توهمات اسکیزوفرنی، ارتباط زمانی با ترک نوشیدنی های الکلی، فقدان سابقه کلاسیک اسکیزوفرنی و طول مدت معمولاً کوتاه این توهمات است. تفاوت توهمات مربوط به ترک الکل از دلیریوم ترمنس وجود نظام حسی روشن در بیمار است. مرد چهل ساله ای در خانه رفتار غیر عادی نشان داده و از این شکایت داشت که همسایه ها قصد کشتن او را دارند و به همین دلیل از سوی پلیس به بخش فوریت آورده شد. شرح حال اخذ شده از بیمار و همسرش نشانگر آن بود که تفکر سایکوتیک به تدریج ظرف سه هفته قبل ایجاد شده بود.
بیمار ابتدا احساس کرده بود که دیگران هنگام کار به او نگاه می کنند، سپس احساس مبهمی پیدا کرده بود که دیگران علیه او توطئه می کنند و سرانجام توهمات شنوایی واضحی پیدا کرده بود که طی آن صدای همکاران و همسایه ها را شنید که برای طراحی نقشه قتل او با هم صحبت می کردند. او نسبت به هذیان های پارانوئید و توهمات شنوایی هیچ گونه بینشی نداشت. شروع نسبتاً ناگهانی سندرم در اواخر دهه چهارم عمر نشانگر وجود یک علت عضوی احتمالی است و بررسی های بعدی نشان داد که بیمار حداقل از ده سال پیش روزانه شش تا هجده قوطی آبجو نوشیده است.
تشخیص اختلال سایکوتیک ناشی از الکل با شروع در خلال مستی گذاشته شد و اختلالات بالینی پس از سه هفته پرهیز از الکل برطرف شد. پس از درمان الکلیسم، بیمار به مدت هشت ماه بعد لب به مشروبات الکلی نزد. متاسفانه او بعداً مصرف افراطی الکل را از سر گرفت و توهمات و هذیان هایش عود کرد.
درمان توهمات ناشی از الکل شباهت زیادی به درمان دلیریوم ترمنس دارد (بنزودیازپین ها، تغذیه کافی و مایعات در صورت لزوم) در موارد طول کشیده و مواردی که به این رژیم درمانی پاسخ ندهد می توان از داروهای ضد روان پریشی استفاده کرد.
