استرس مجموعه ای از واکنش های جسمی و روانی است که در اثر یک تغییر محیطی ایجاد می گردد. زمانی که فرد معتـاد موفـق بـه مصرف مـواد مخدر نمی شود، بعد از گذشت مدتی دچار استرس می شود. فرد معتاد در این شرایط نیاز به آمـوزش و حمایت برای مقابلـه بـا استرس های به وجود آمده دارد. شناخت روش های مقابله با استرس در معتادان در حال ترک اعتیاد الزامی است.
با توجه به این که واکنش های منفی زیادی در معتادان در حال ترک اعتیاد، نسبت به استرس وجود دارد، لذا باید در برنامه هـایی که برای درمان اعتیاد طراحی می شود نحوه مقابله معتادان با واکنش های منفی نسبت به استرس را توسط خودشان مد نظر قرار داده و با آموزش فنون راهبردی، آن ها را به سمت عدم استفاده از روش های ناکارآمد و استفاده از واکنش مقابله صحیح با استرس سوق داد.
بین استرس به منزله برانگیزاننده ای درونی و عود اعتیاد رابطه نزدیکی وجود دارد. به همین دلیل کنترل استرس و پیش گیری از آن ضروری است. یکی از راه‌های پیشگیری از وسوسه، مدیریت و کنترل استرس در دوران ترک بیماری اعتیاد است.
افراد وقتی تحت فشار عوامل استرس زا قرار می گیرند، واکنش نشان می دهند. واکنش ها به سه دسته رفتاری، شناختی و فیزیولوژیکی طبقه بندی می شود. نشانه های فیزیولوژیکی استرس خود را به شکل افزایش ضربان قلب، احساس گرما، افزایش فشار خون، مشکلات گوارشی، سر درد و تنیدگی عضلانی نشان می دهد. برای کنترل این نشانه ها فنون تنفس دیافراگمی و آرمیدگی عضلانی پیش رونده سودمند است.
نشانه های شناختی استرس افکار منفی و نگران کننده ای درباره آینده یا افکار ناراحت کننده ای درباره گذشته است. این افکار نگران کننده با (اگر) و نکند (که ...) همراه است. اشتغال ذهنی به افکار منفی باعث می شود توجه و تمرکز کاهش یابد و مشکلات خواب و حواس پرتی ایجاد شود.
برای مقابله با افکار منفی باید به ذهنتان توجه کنید، این افکار را شناسایی کنید و به کمک فنون شناختی اعتبار آن ها را به چالش بکشید. از این به بعد هر گاه دچار استرس شدید، به ذهنتان توجه و افکار منفی را یادداشت کنید و آن ها را به چالش بکشید.
اجتناب، برقراری، رفتارهای انفعالی و پرخاشگرانه نشانه های رفتاری برخی از افراد در مواجهه با استرس به شمار می رود. اگر اجتناب نشانه ای رفتاری است، مواجهه با هر چیزی که فرد از آن اجتناب می کند، ضروری است.
نا آرامی و بی قراری نشانه دیگری است که در صورت شدید بودن، ممکن است به دارو درمانی نیاز داشته باشد. فنون تنفس دیافراگمی و آرمیدگی و نیز ورزش و فعالیت های بدنی از جمله فنونی است که باعث می شود ناآرامی و بی قراری کاهش یابد.
یادگیری مهارت کنترل خشم و ابراز آن به شیوه ای سالم فنی است که به افرادی که در مواجهه با استرس منفعل و پرخاشگر می شوند، کمک می کند تا هیجان هایشان را به شیوه ای سالم ابراز کنند.
