گروه همسالان متشکل از افرادی است که از لحاظ سن، موقعیت اجتماعی، ارزش های زندگی، نیازها، احساسات و سطح فکر به یکدیگر شبیه هستند. اعضای چنین گروه هایی، روابطی نزدیک و صمیمی با یکدیگر دارند و در مورد شیوه های رسیدن به اهداف و ارضای نیازهایشان تفاهمی نسبی دارند. همبازی ها، محافل دوستانه، گروه های دوستی در مدرسه، محله یا خانواده و گروه های کاری کوچک را می توان از جمله گروه های همسالان دانست. حضور در چنین گروه هایی می تواند برای نوجوان، بسیار مفید و لازم باشد، اما از طرف دیگر نوجوانان ارزش های این گروه های دوستی را به راحتی می پذیرند و اگر دانش، اخلاق و مهارت کافی برای انتخاب درست گروه دوستان و مقابله با دعوت ها و ارزش های نادرست احتمالی آن ها نداشته باشند، زیر بار فشار همسالان به انتخاب های غلطی همچون مصرف مواد کشیده می شوند.
در یکی از تحقیقات ۱۴ درصد از افراد معتاد به مواد مخدر مورد بررسی، اولین بار مصرف مواد مخدر را در جمع های دوستی تجربه کرده اند. بعضی اشخاص با خصوصیات و ویژگی های شخصیتی خاص محتمل تر است که در دام اعتیاد به مواد مخدر بیفتند. افراد بسیار خجالتی و کمرو که برای کاهش اضطراب و فشاری که در جمع آدم ها حس می کنند و برای تبدیل شدن به فردی خوش مشرب، ممکن است به مصرف مواد مخدر روی بیاورند. افرادی که از شرایط زندگی، خانواده و روابط خانوادگی، کار و جامعه خود ناراضی هستند ولی به جای تلاش عمدتاً شکوه می کنند و یا آن ها که از تغییر شرایط زندگی مأیوسند یا خود را در آن ناتوان می بینند. افرادی که به ارضای فوری میل ها و خواسته هاشان عادت کرده اند و برای مواجهه درست با مسائل و مشکلات زندگی و حل آن ها صبر و خویشتنداری لازم را ندارند و در پی لذت های زودگذر و بی تلاشند. افرادی که با دیگران رابطه ای صمیمی که نیازهای عاطفی و اجتماعی شان را برآورده کند، ندارند.
امروزه رسانه ها تأثیر زیادی بر زندگی ما دارند. رسانه ها می توانند تفسیر ما را از زندگی شکل دهند و بر احساسات، افکار و رفتار ما تأثیر بگذارند. غلبه رویکردهای بازاری و مصرف گرایانه در رسانه ها زمینه ساز اعتیاد و بسیاری آسیب های اجتماعی و روانشناختی دیگر است. پیام ضمنی بسیاری از برنامه ها به ویژه تبلیغات این است که مهمترین اهداف زندگی، ثروت و مصرف و شهرت هستند. از طرفی قرار دادن عمده تمام تلاش زندگی برای کسب این مسائل، به معنای پاسخ نگرفتن بسیاری نیازهای مهم انسان است و در نتیجه اعتیاد به مواد مخدر راهی برای فرار نیازها و کمبودهای زندگی می شود که شخص به گمان خود باز هم با پول و مصرف مواد مخدر می تواند آن ها را برطرف نماید.
ارائه راه حل های سریع برای مشکلات به جای یافتن راه حل های تدریجی و کارساز یکی دیگر از پیغام های غیرمستقیمی است که رسانه ها به مخاطبان خود می دهند. در اکثر تبلیغ ها، استفاده از راه حل های منطقی و کارساز و یا حمایت های اجتماعی، به عنوان راه حل مشکلات و دردهای اشخاص معرفی نمی شود. افراد در جامعه ای پر از تبلیغات سعی می کنند به کمک خرید کردن، نیازهای درونی و کمبودهای خود را هر چند به صورتی خیالی ارضا و در طولانی مدت آن ها را فراموش کنند. اعتیاد نیز یکی از همین راه ها است. عدم آگاهی از یک سو عدم آگاهی افراد از عوارض جسمی، روحی و اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر و از دیگر سو ناآشنا بودن آن ها با راه های پیشگیری، و از سوی دیگر تأثیر به ظاهر جذاب مصرف مواد مخدر (مانند سرمستی، بی توجهی به شرایط بعضاً دشوار زندگی یا تسکین)، از عوامل مؤثر بر گرایش افراد به مصرف مواد مخدر هستند.
بنا به تحقیقی که در میان نوجوانان ۱۱ تا ۱۲ ساله انجام شده است، تلویزیون در مقایسه با مدرسه یا خانواده، اطلاعات بیشتری در مورد اعتیاد به مواد مخدر ارائه داده است. در ایران زنان قسمتی از جمعیت افراد معتاد را تشکیل می دهند. آمار اعتیاد زنان طی ده سال چهار برابر شده است. زنان نسبت به مردان زودتر پیامدهای منفی جسمی و روحی روانی اعتیاد به مواد مخدر را تجربه می کنند. اعتیاد به مواد مخدر به خصوص برای زنان محروم می تواند زمینه ای مساعدتر برای گرایش به روسپیگری و در نتیجه ابتلا به بیماری های مقاربتی ایجاد کند. یکی از مشکلات زنان درگیر اعتیاد در شهرهای کوچک و مناطق محروم، نبود امکانات مناسب برای درمان اعتیاد به مواد مخدر است.
