متادون دارویی افیونی (مخدر) با اثراتی کاملاً مشابه دیگر مواد افیونی (همچون تریاک، شیره، هروئین، مرفین و کدئین( است. مواد افیونی جزء مواد مخدر تضعیف کننده دستگاه عصبی به شمار می آیند زیرا کارکرد مغز را کند می کنند.
متادون به طور مصنوعی تولید می شود و به عنوان درمان جایگزین برای کسانی که به هروئین و سایر مواد افیونی معتاد هستند کاربرد دارد. مصرف دیگر آن برای درمان درد در صورت صلاحدید پزشک است. طول مدت اثر این دارو بسیار طولانی تر از هروئین و در حدود 25 ساعت است. در برنامه درمان جایگزین، این دارو اغلب در آب حل شده یا به صورت شربت نوشیده می شود.
بسیاری از مردم معتقدند که بهتر است فرد معتاد به هروئین مصرف مواد مخدر خود را کاملاً کنار بگذارد (پرهیز کامل). چنین راه حلی هر چند برای بعضی معتادان به هروئین قابل دستیابی است، اما برای بسیاری از انسان ها یاری داده تا استفاده وسواس گونه هروئین را کاهش دهند.
درمان با متادون همانند هر درمان دارویی دیگری به معنای شفای بیمار نیست. با این وجود تحقیقات نشان داده که این شیوه درمان سلامت افراد وابسته به هروئین را به چند طریق افزایش می دهد.
افراد غیر معتاد چنانچه متادون مصرف کنند ممکن است به علائم مسمومیت، همانند علائمی که برای مصرف بیش از اندازه در بالا ذکر شد، دچار شوند.
دادن متادون به کسی که در درمان نگاهدارنده نیست می تواند بسیار خطرناک باشد. حتی مقادیر کم متادون برای چنین شخصی می تواند همراه با خطر مسمومیت جدی و مرگ همراه باشد (مصرف متادون باید همیشه تحت نظر پزشک باشد.)
مصرف همزمان متادون با الکل و سایر مواد مخدر خطر مسمومیت را افزایش می دهد. مصرف مداوم الکل طی روزها و ماه ها ممکن است به کاهش متادون و بروز علائم ترک اعتیاد منجر شود.