افسردگی یکی از عوامل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است و با اختلال در فرآیندهای مختلف مغزی و روانی، از جمله مشکلات یادگیری و حافظه، همراه است. دانشمندان مدت‌هاست که نشان داده‌اند فعالیت بدنی، به ویژه ورزش‌های هوازی، می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد، اما فرآیندهای دقیق پشت این تأثیرات هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند.
در یک مقاله علمی جدید که در مجله «روانپزشکی کاربردی» منتشر شده، محققان فرضیه‌ای تازه برای توضیح اثرات ضد افسردگی ورزش مطرح کرده‌اند.
آن‌ها معتقدند که این فرآیند ممکن است به شدت با انگیزه افراد مرتبط باشد. انگیزه نقش کلیدی در کاهش علائم مختلف افسردگی مانند «سندرم آنهدونیا» (کاهش لذت یا علاقه به تجربیات گذشته)، بی‌حوصلگی و «مه مغزی» دارد.
این تیم با مرور مقالات علمی پیشین که مکانیسم‌های افسردگی را در انسان و حیوانات بررسی کرده بودند، به این نتیجه رسید که افسردگی، به‌ویژه نوع «آنهدونیا»، با افزایش التهاب ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن مرتبط است.
نکته قابل توجه این است که این التهاب با اختلال در انتقال دوپامین مرتبط است. این تغییرات بیولوژیکی ممکن است نقش مهمی در کاهش انگیزه، به ویژه کاهش تمایل به انجام فعالیت‌های فیزیکی یا ذهنی، داشته باشد.
ورزش باعث کاهش التهاب می‌شود و در نتیجه عملکرد دوپامین را بهبود می‌بخشد و انگیزه فرد را افزایش می‌دهد. محققان معتقدند که این امر می‌تواند دلیل اصلی خواص ضد افسردگی ورزش را توضیح دهد.
نویسنده اصلی این مقاله، دکتر امیلی هیرد از موسسه علوم اعصاب شناختی دانشگاه کالج لندن (UCL)، بیان کرد: «اثرات ضد افسردگی ورزش‌های هوازی به وضوح در مطالعات قبلی نشان داده شده است، اما مکانیسم دقیق آن هنوز به خوبی شناخته نشده است. این امر تا حدی به این دلیل است که این مکانیسم شامل ترکیبی از چندین فرآیند بیولوژیکی و روانشناختی است».
او افزود: «برای مثال، ورزش علاوه بر تأثیرات مثبت بر التهاب، دوپامین و سیستم پاداش‌دهی، استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد و عزت نفس و کارآمدی را افزایش می‌دهد.»
دکتر هیرد توضیح داد: «ورزش، به ویژه فعالیت‌های هوازی که باعث تعریق و تنگی نفس می‌شوند، التهاب را کاهش داده و انتقال دوپامین را افزایش می‌دهد، که این امر به نوبه خود میل به تلاش و انگیزه را افزایش می‌دهد».این گروه تحقیقاتی امیدوار است که این دیدگاه جدید درباره تأثیر ورزش بر کاهش علائم افسردگی، به توسعه استراتژی‌های درمانی نوین مانند برنامه‌های ورزشی شخصی‌سازی شده کمک کند.
دکتر هیرد بیان کرد: «علاوه بر این، درک مکانیسم‌هایی که پشت اثرات ضد افسردگی فعالیت بدنی قرار دارند، می‌تواند به ما کمک کند تا فرآیندهای ایجاد افسردگی را بهتر بفهمیم و راهکارهای مداخله‌ای جدیدی، از جمله نسخه‌های شخصی و اجتماعی، توسعه دهیم».
برای تأیید بیشتر این فرضیه، محققان نیاز به انجام آزمایش‌های تصادفی و کنترل شده بیشتری دارند. این مطالعات باید نه تنها اثرات ضد افسردگی ورزش را ارزیابی کنند، بلکه تأثیر آن بر متغیرهایی مانند التهاب، انتقال دوپامین و انگیزه را نیز اندازه‌گیری کنند. علاوه بر این، شناسایی و درک عواملی که ممکن است مانع ورزش کردن افراد شوند نیز بسیار حائز اهمیت است.
دکتر هیرد اظهار داشت: «رفع موانع ورزش، به ویژه برای افراد مبتلا به افسردگی، بسیار حائز اهمیت است. زیرا فعالیت بدنی منظم می‌تواند با کاهش علائم افسردگی و بهبود خلق و خو، به بهبودی افراد کمک کند. بنابراین، یافتن راه‌کارهایی برای تشویق مردم به ورزش کردن، بسیار کلیدی است».
