اعضای خانواده باید از این ترفند و حیله معتادان، یعنی مقصردانستن اعضای خانواده برای معتاد شدنشان آگاهی داشته باشند. ضمناً بدانند این یک واقعیت انکارناپذیر است که هیچ کس نمی تواند فرد دیگری را به اعتیاد بکشاند و به همین علت، اعضای خانواده نباید خود را در رابطه با معتاد شدن عزیزشان گناهکار و مقصر بدانند.
پذیرفتن این واقعیـت بـه خانـواده فـرد معتـاد کمـک خواهـد کـرد تـا در برخـورد بـا او، از خود قاطعیت نشان داده و تسلیم توجیه ها و مسئولیت گریزی های او نشوند. وقتی فرد معتاد به این نتیجه برسد که نمی تواند با دلیل تراشی، اعضای خانواده را مسئول اعتیاد خود به مواد مخدر بداند، احتمال این که خودش تمایل به پاک شدن پیدا کند، بیشتر می شود.
برقراری ارتباط مؤثر با فرد معتاد، تنها با صحبت کردن با او ایجاد نمی شود، بلکه باید به سخنان او نیز گوش داد. از فرد معتاد صادقانه درباره خودش و اعتیادش بپرسید. اجازه بدهید تا او به زبان خودش به شما بگوید که چرا مواد مخدر مصرف می کند. زمانی که فرد معتاد ببیند کسی به حرف های او گوش می دهد، احساس بهتری پیدا کرده و ذهنش بیدار می شود.
برخی خانواده ها آن چنان از اعتیاد فرد شوک زده می شوند که ترجیح می دهند هرگز در مورد آن با او حرفی نزنند. برخی نیز اعتقاد دارند که صحبت کردن با عضو معتاد درباره اعتیادش باعث می شود که قبح این مسئله برای او ریخته شود و او را در انجام دادن اعمال اعتیادی گستاخ کند. واقعیت این است که این توجیهات نوعی از انکار کردن است وگرنه با سکوت کردن درباره بیماری اعتیاد فرد، چیزی حل نخواهد شد، بلکه فرد معتاد بیشتر در تنهایی و انزوای خود به رفتارش ادامه خواهد داد.
خانواده می توانند با ایجاد یک ارتباط سالم و اثرگذار و در پیش گرفتن رفتارهای صحیح و به دور از احساسات، به پاک شدن فرد معتاد کمک کنند، اما در نهایت این خود فرد معتاد است که باید برای بهبودی تمایـل نشـان داده و اقدامـات لازم بـرای رهایـی از چنـگ اعتیـاد را انجـام دهـد.
وقتی که فرد معتاد در جمع اعضای خانواده حاضر می شود، هر یک از آن ها برای حل مشکلات و نجات او و درمان اعتیاد، انواع نصیحت ها و توصیه ها را مطرح می کنند. علت نصیحت های آنان این است که تصور می کنند اعتیاد نوعی ضعف شخصیتی یا مشکل رفتاری است و آن ها می توانند با اقداماتی که پیشنهاد می دهند، این نقاط ضعف را برطرف کنند. همین تصورات غلط درباره بیماری اعتیاد است که در نهایت باعث می شود تا همه تلاش های آنان با شکست مواجه شده و خشم و سـرخوردگی آنـان بیشـتر شـود. پـس بهتـر اسـت از ایـن رفتارهـا پرهیـز کنیـد.
بپذیرید که عزیز شما از بیماری اعتیاد رنج می برد و قدرت انتخاب و کنترل مصرف مواد مخدر را از دست داده است. در برخورد با آن ها رفتاری صبورانه درپیش گیرید. باید بدانید شما از آن ها می خواهید از عادتی دست بردارند که یک عمر با آن ها بوده است. دست برداشتن از اعتیاد، به زمان نیاز دارد و یک شبه امکانپذیر نیست.
وانمود نکنیـد که رفتارهـای ویرانگـر آن هـا را درک کـرده و نادیـده می گیرید، اما از انتقاد کـردن از آن هـا به خاطر رفتارشـان نیـز خـودداری کنید. از سرزنش یا حمله کردن به آن ها خودداری کنید، اما ضد و نقیض بودن حرف ها و کارهایشان را به ایشان یادآوری کنید.
از دستوردادن، تهدیدکردن، التماس کردن، رشوه دادن، تشویق کردن یا مجبورکردن آن ها به انجام کاری خودداری کنید. این گونه رفتارها باعث می شود تا اعتیاد فرد معتاد شدت بیشتری پیدا کند. به جـای این کـه بـه آن هـا امر و نهـی کنیـد، بخواهیـد تـا بـا شـما دربـاره آن چـه در ذهنشان می گذرد صحبت کرده و احساسات خود را برای شما بیان کنند.
