هدف از تصویب قانون مبارزه با مواد مخدر توسعه فرهنگ سازی در جامعه در راستای افزایش آگاهی عمومی به ویژه جوانان و گروه های مختلف مردم و تمرکز بر عمده فعالیت ها در سه بخش کاهش عرضه، کاهش تقاضا و کاهش آسیب بوده است.
در تاریخ سوم آبان ماه 1367 قانون مبارزه با مواد مخدر با کارآیی بالاتر به تصویب رسید که بر اساس آن ستادی به ریاست بالاترین و عالی ترین مقام قوه مجریه تشکیل شد و امر مبارزه با مواد مخدر منحصراً بر عهده آن گذارده شد. با تشکیل این ستاد که نقطه عطفی در مبارزات با قاچاق مواد مخدر و اعتیاد محسوب می گردید، کلیه خط مشی ها و سیاست ها در زمینه پیشگیری، مبارزه و بازتوانی معتادان اتخاذ و برای سازمان های مسئول و ذی ربط ابلاغ شد.
با شروع کار ستاد مبارزه با مواد مخدر و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان ها، در اجرای این قانون در طرفی وحدت رویه قضایی در محاکم و از طرف دیگر هماهنگی مطلوبی بین قوه مجریه و قضائیه به وجود آمد. در ایران با افزایش درآمد نفت در سال 1355 مسئله درمان و بازپروری با استفاده از متادون مطرح شد. اما پس از پیروزی انقلاب مسئله مواد مخدر به عنوان رفتاری ضد انقلابی و ترویج شده از سوی استعمارگران تلقی شده، مبارزه قهرآمیز با آن شروع و مسئله درمان از دستور کار خارج شده بود.
اردوگاه ها و مراکز بازپروری تشکیل و معتادان به این مراکز هدایت شدند. البته ذکر این نکته ضروری است که با توجه به شرایط و تعداد افراد پذیرفته شده، امکان انجام اقدامات علمی برای اصلاح و بازپروری معتادان حتی پس از تحویل به سازمان بهزیستی وجود نداشت. این در حالی بود که به رغم روند تشدید مجازات ها و مبارزه با عرضه، پر شدن زندان ها و انجام اعدام ها، نه تنها تعداد معتادان کاهش نیافت بلکه سیری صعودی به خود گرفت.
اولین مراکز فعالیت علمی در زمینه کاهش تقاضا (کاهش مصرف، پیشگیری، درمان و بازتوانی) در سال 1375 تشکیل شد، این مراکز به صورت سرپایی و با نظارت بهزیستی شکل گرفت. در سال 1379 مرکز اجتماع درمان مدار و برنامه های علمی آن به عنوان روش بازتوانی در مراکز بازپروری مورد استفاده قرار گرفت که نتایج اولیه آن مثبت بود.
مسئله پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر، موضوعی بود که به سختی مورد توجه مسئولان و مردم قرار گرفت، زیرا به دلیل گستردگی تعداد مخاطبان آن، نیاز به انجام اقدامات همگانی وجود داشت و اقدامات هماهنگ مسئولان مختلف را طلب می کرد، علاوه بر این که انجام اقدامات دراز مدت (که ذات فعالیت های پیشگیری است) برای مردم و مسئولان خوشایند نبود. اما فعالیت های آگاه سازی و اجرای طرح های جامع پیشگیری با مخاطب افراد سالم به تدریج رشد یافت به نحوی که لزوم انجام اقدامات مختلف کاهش تقاضا به مرور توانست بر تفکر یک جانبه مقابله با عرضه به صورت قهرآمیز به افراد معتاد غلبه کند.
تحقیقات و بررسی های پراکنده که در سالیان گذشته در ایران انجام گرفته، نشان دهنده شیوع بالای اختلال مصرف مواد مخدر در کشور است، هر چند هنوز آمار دقیقی از مقدار اختلال مصرف مواد مخدر در ایران در دسترس نیست و اطلاعات منتشر شده در این زمینه، تفاوت های قابل ملاحظه ای را نشان می دهد.
