سوء مصرف مواد مخدر یکی از مشکلات بزرگ جوامع بشری است که هم از دیدگاه پزشکی، سلامت جسمانی و روانی و هم از دیدگاه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، دارای اهمیت فراوان است و هر ساله موجب بروز مخاطرات اجتماعی و مرگ و میرهای متعددی در سراسر جهان می‌گردد. متأسفانه با پیشرفت علوم جدید و توسعه تدابیر درمانی هر روزه ترکیبات جدید و مضرتری از مواد مخدر تولید می‌شود تا گروه بیشتری از جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان را درگیر خود نماید.
همه ما اگر برنامه‌های جامعی جهت پیشگیری و مبارزه با این معضل بزرگ نداشته باشیم قطعاً دچار عواقب و پیامدهای ناگواری در سطح ملی و جهانی خواهیم شد. هر چند آمار و اطلاعات دقیقی از مصرف مواد مخدر و داروها در دسترس نیست اما تحقیقات نشان می‌دهد که میزان مصرف مواد مخدر در جوامع مختلف به ویژه در بین نوجوانان و جوانان رو به افزایش است. سوء مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان آمار مشکلاتی مانند خطر آسیب و مرگ از طریق خشونت، تصادفات جاده‌ای، رفتارهای جنسی، مبتلا شدن به بیماری‌هایی چون ایدز و مشکلات تحصیلی را بالا می‌برد. موضوع مصرف و سوء مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان و جوانان به دلیل مهم بودن این دوره از زندگی و نقش آن در آینده، اهمیت زیادی دارد.
با توجه به این که الگوی سوء مصرف مواد مخدر در جوامع مختلف و حتی اقشار مختلف یک جامعه نیز متفاوت بوده و عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جغرافیایی و مذهبی در آن دخیل هستند، روش‌های پیشگیری و برخورد با آن نیز در سطوح مختلف اجتماعی نیازمند برنامه‌ریزی خاص است. مطالعات فراوانی شامل چگونگی ابتلا به اختلال سوء مصرف مواد مخدر، وابستگی به مواد مخدر و جدیدترین روش های درمان اعتیاد به انواع مواد مخدر انجام شده که می تواند برای آگاهی رسانی به عموم جامعه مفید باشد. کتاب هایی با عنوان سوء مصرف مواد مخدر، شناخت انواع مواد مخدر، علائم اعتیاد به مواد مخدر، درمان اعتیاد به مواد مخدر و غیره نیز در دسترس نوجوانان و جوانان قرار دارند.
بهبودی از یک اختلال مصرف مواد مخدر سخت است. ترک مصرف مواد مخدر کیفیت زندگی را بهتر می‌کند و سلامت روانی و عاطفی و موفقیت در کار یا مدرسه، داشتن روابط سالم و داشتن یک زندگی اجتماعی سالم را به دنبال دارد.
معتادان نوجوان نسبت به معتادان بزرگسال به درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. آن‌ها معمولاً در مدرسه یا خانه هستند و در بعضی موارد خانه یا محله می تواند برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر مفید باشد. برنامه‌های درمانی که برای نوجوانان طراحی شده است علاوه بر توجه به نیازهای معمولی درمان اعتیاد به مواد مخدر یا الکل باید همه نیازهای دیگر نوجوانان را در نظر بگیرد. با این وجود یافتن چنین برنامه‌ای دشوار است. طبق بررسی ملی مؤسسه خدمات بهداشت روانی و سوء مصرف مواد مخدر آمریکا در سال ۲۰۰۸ تنها ۳۰ درصد از برنامه‌های درمان دارویی بررسی شده مخصوص درمان نوجوانان بود.
حتی اگر کسانی هم با مشکلات فراوان وارد این برنامه‌ها می‌شدند به دلیل هزینه‌های بالا نمی‌توانستند درمان را ادامه دهند. بسیاری از برنامه‌های درمانی سوء مصرف مواد مخدر به ویژه درمان‌های اقامتی، بسیار گران هستند. معمولاً نوجوانان معتاد درمان‌های اقامتی را برای چند ماه ادامه می‌دادند. خانواده‌هایی که بیمه درمانی ندارند یا افرادی که دارای بیمه هستند اما بیمه درمانی آن‌ها درمان اعتیاد به مواد مخدر را پوشش نمی‌دهد اغلب نمی‌توانند هزینه چنین برنامه‌ای را پرداخت کنند. ولی نکته ای که کاملاً واضح و مشخص است این است که هزینه درمان اعتیاد به مواد مخدر هر چه قدر هم که بالا باشد باز هم از هزینه تهیه و مصرف مواد مخدر پایین تر است. در کل رفتن به سمت مواد مخدر باعث از دست دادن منابع مالی فراوان و ایجاد هزینه های گزاف می شود.
