مطالعه در باب دو قلوهای یک تخمکی و دوتخمکی نشان می‌دهد که شخصیت ضد اجتماعی و رفتارهای بزهکارانه تا حد قابل توجهی به عوامل ارثی وابسته است. اما محیط می‌تواند به مقدار زیاد، تظاهرات این استعداد شخصیتی را کنترل کند. حالات نوروتیک و پسیکوپاتیک تحت اثر عوامل چندگانه و گوناگون شکل می‌گیرد. مطالعه درباره ارتباط بین بزهکاری و مشکلات اجتماعی نشان می‌دهد که مسئله ای اختصاصی و مهم در بین مشکلات اجتماعی بزهکاران، زمانی که در سنین چهارم و پنجم عمر خود بوده‌اند وجود داشته است. روانشناسان معتقدند که نبودن پدر در این سنین، موجب می‌شود که طفل از وجود یک الگو برای برقراری وجدانیات و سوپراگو محروم بماند. ممکن است پدر وجود داشته باشد ولی خود او به علت اشکالات شخصیتی نتواند مدل مناسبی برای کودک قرار گیرد.
جوانان اصلی ترین قربانیان مواد مخدر هستند. جوانان به خاطر خصوصیات جوانی آسیب پذیری زیادی دارند، چون پویا و جستجوگرند، به هر جا سر می‌کشند، کنجکاو و به دنبال همه چیز هستند، در مسیرشان هر راهی که گشوده شود، وارد می‌شوند. چنان چه در راهی لذت و بی خبری که خواست آنان است وجود داشته باشد، به سرعت آنان را جذب می‌کند. جوانان آمادگی انجام هر کاری را دارند. حتی آنان که صالح‌اند و با تعقل و اندیشه به هر کاری دست می‌زنند نیز ممکن است از روی کنجکاوی به چنین راه ها، سری بزنند. در چنین اوضاع و احوالی است که زمینه‌ها، شرایط انحراف و فساد برای جوانان فراهم می‌شود و آنان را در لبه پرتگاه و آغاز سقوط قرار می‌دهد.
سنینی که جوانان آمادگی بیشتری برای انحراف دارند به سنین بحرانی موسوم است. بررسی این مرحله از زندگی، از مباحث ویژه در روانشناسی است. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می‌دهد، امروزه آغاز اعتیاد به انواع مواد مخدر در سنین ۲۵ الی۱۷ سالگی است. ۶۶ درصد افراد مورد بررسی، اولین مصرف مواد مخدر را در این سنین انجام داده اند، ۵/۷ درصد قبل از ۱۷ سالگی و بقیه در سنین بالای ۲۵ سال. در کنار شور جوانی و علی رغم بی خبری، نوعی اضطراب و دلواپسی نسبت به آینده هم در اغلب آنان وجود دارد. در این سنین، احساس نیاز به آزادی و رهائی نسبی از خانواده نیز وجود دارد. مجموع این گونه حالات، ایجاب می‌نماید تا جوانان به دنبال مسائل ناشناخته و جدید باشند.
جوانان در کنار دوستان و در جمع، آمادگی جسارت بیشتری برای دست زدن به اعمال غیر عادی و احتمالاً انحرافی دارند. این حالت همان بحرانی است که فوق العاده برای جوانان به خصوص از نظر اعتیاد به مواد مخدر، الکل و سیگار خطرناک است. اوقات فراغت جوانان در این برهه، مسئله ای بسیار مهم و حساس است. مسیر خانه و مدرسه و کوچه نیز برای دانش آموزان نوجوان می‌تواند خطر ناک و خطر ساز باشد. خطرناک ترین انحرافات که واقعاً جوانان و آینده آنان را تهدید می‌کند، وجود مواد مخدر و اعتیاد است. طبیعی است که مواد مخدر به صورت اعم در بیرون از منزل و در کوچه و خیابان مورد شناسائی و احیاناً استفاده قرار می‌گیرد. تقریباً در کلیه معتادین که در سنین جوانی مبتلا شده‌اند از نظر مکان، مسیر مدرسه، کوچه و تشویق دوستان نقشی اساسی داشته است.
۱- عوامل اجتماعی: عوامل تربیتی و آموزشی (خانواده، مدرسه، گروه همسالان، رسانه‌های گروهی، اوقات فراغت، فساد اجتماعی)
ب) عوامل اقتصادی: فقر، مهاجرت، بیکاری، سودجوئی
ج) عوامل سیاسی: جنگ، سیاست
د) عوامل فرهنگی: بی سوادی، عدم آگاهی، فقدان احساس مسئولیت
۲- عوامل روانی: عوامل روان پزشکی (انواع افسردگی‌ها به خصوص مانیاک ها، انحرافات جنسی)
ب) عوامل روانشناسی: ناپایداری عاطفی و احساسی، اضطراب و بی قراری، عدم اعتماد به محیط و آینده، احساس عدم تونایی، عقده حقارت، عدم رشد شخصیت
۳- عوامل طبیعی: عوامل فیزیکی (بیماری و درمان سرخود، نقص جسمی)
