مخاطره آمیزترین دوران زندگی از نظر شروع مصرف مواد مخدر دوره نوجوانی است، یکی از مهم ترین راه های کاهش مصرف مواد مخدر در بزرگسالی کنترل آن در نوجوانی است. شناسایی و رفع عوامل مؤثر در گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر می تواند در پیشگیری از مصرف در نوجوانان و کاهش تقاضای مصرف مواد مخدر در بزرگسالان بسیار مؤثر باشد. با تأکید بیشتر بر عامل خودکنترلی، باید به عوامل مؤثر بر گرایش نوجوانان به مواد مخدر و سایر رفتارهای پرخطر مرتبط پرداخته شود. مصرف سیگار در نوجوانان از جمله مهمترین عوامل خطر در تمایل و گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر است، به طوری که غالب منابع آن را دروازه ورود به مصرف مواد مخدر می دانند، مصرف سیگار در نوجوانی با سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد در سال های بعدی عمر مرتبط شناخته شده است. تعداد زیادی از دانش آموزان سابقه مصرف سیگار را ذکر نموده اند. نتایج حاصل از مطالعه انجام شده بر روی دانش آموزان نشان می دهد که هفده درصد از دانش آموزان تجربه مصرف سیگار داشته و پنج درصد از دانش آموزان، به طور منظم سیگار مصرف می کنند.
نوجوانانی که سابقه مصرف سیگار را ذکر کرده اند بیست و هفت برابر بیشتر شانس مصرف مواد مخدر را داشته اند. رابطه بین مصرف سیگار و قصد مصرف مواد مخدر نیز با استفاده از آزمون آماری کای اسکوئر بررسی و رابطه معنی دار آماری بین این دو متغیر تأیید شده است. همچنین آزمون آماری رابطه معنی داری را بین خود کنترلی و مصرف سیگار نشان می دهد.
مطالعه کلی میزان بالایی از مصرف مواد مخدر، به خصوص دخانیات و الکل و داروهای دیگر را به عنوان یک رفتار پرخطر برای نوجوانان نشان می دهد. بسیاری از نوجوانان شرکت کننده در مطالعه، سابقه مصرف مواد مخدر را ذکر کرده اند. در کرمان، مصرف روزانه حشیش توسط نوجوانان پسر یک و نیم درصد گزارش شده است همچنین مصرف کانابیس که بیشتر به شکل گراس و سیگاری دیده مـی شود در هشت درصد از دانش آموزان دبیرستانی شهر زنجان گزارش شده است.
در مطالعه ای دیگر در دانش آموزان شیراز میزان مصرف سیگار، بیست و پنج درصد، مشروبات الکلی ده درصد و تریاک پنج درصد گزارش شده است. میزان مصرف مواد مخدر در دانش آموزان تبریز دو درصد گزارش شده است. افرادی که قصد مصرف مواد مخدر را در آینده ای نزدیک دارند در مواجهه با مواد مخدر شانس بالاتری را برای وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر دارند، لذا این گروه به شدت در معرض خطر مصرف مواد مخدر می باشند. همان طور که بین خود کنترلی و مصرف مواد مخدر رابطه معناداری وجود دارد، بین خود کنترلی و رانندگی با سرعت بیش از حد مجاز نیز رابطه نزدیکی وجود دارد.
