وقتی افراد آنقدر مضطرب هستند که اغلب نمی‌توانند صحبت کنند یا در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند، احتمالاً این وضعیت فراتر از خجالتی بودن است. این امر یک مشکل سلامت روان به نام اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی نام دارد.
اضطراب اجتماعی یک اختلال روانی است که با ترس شدید و ناتوان‌کننده از موقعیت‌های اجتماعی شناخته می‌شود. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، از قضاوت منفی دیگران هراس دارند و این ترس می‌تواند منجر به احساس شرمساری، خجالت و حتی افسردگی شود.
این اختلال می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد، از جمله کار، تحصیل و فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد و ایجاد ارتباط و دوستی‌های جدید را برای فرد مشکل کند.
اضطراب اجتماعی معمولاً به دو نوع خاص و فراگیر تقسیم می‌شود. این دو نوع عبارتند از:
نوع خاص: در این نوع فرد از موقعیت‌های مشخصی مانند صحبت کردن در جمع هراس دارد
نوع فراگیر: در این نوع فرد در بسیاری از موقعیت‌های اجتماعی احساس اضطراب و ناراحتی می‌کند.
طبیعی است که گاهی اوقات در حضور دیگران احساس عصبی بودن یا خجالت کنیم. بیشتر افراد می‌توانند این لحظات را پشت سر بگذارند. اما برای برخی، اضطراب همراه با احساس خجالت می‌تواند بسیار شدید باشد.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاً می‌توانند به راحتی با خانواده و چند دوست نزدیک ارتباط برقرار کنند. اما به دلیل خجالت شدید، ملاقات با افراد جدید، صحبت در گروه یا صحبت در جمع می‌تواند به یک ترس شدید تبدیل شود و موقعیت‌های اجتماعی روزمره را ناخوشایند کند.
اضطراب اجتماعی واکنشی ترسناک به چیزی است که در واقع خطرناک نیست، اما بدن و ذهن به گونه‌ای واکنش نشان می‌دهند که انگار خطر واقعی وجود دارد. این پاسخ به عنوان جنگ یا گریز شناخته می‌شود.
این امر به دلیل ترشح آدرنالین و سایر مواد شیمیایی است، که بدن شما را برای واکنش سریع به مبارزه یا فرار آماده می‌کند. این موضوع باعث می‌شود افراد از این موقعیت‌ها دوری کنند. در حالی که فرد دیگری که این ترس را ندارد، ممکن است به همان احساسات فیزیکی عصبی واکنش متفاوتی نشان دهد.
مانند سایر مشکلات مرتبط با اضطراب، اضطراب اجتماعی می‌تواند می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند، از جمله:
وراثت: اضطراب اجتماعی می‌تواند تا حدی به دلیل ژن‌هایی باشد که فرد به ارث می‌برد. ویژگی‌های والدین می‌تواند بر نحوه واکنش مغز به اضطراب، کم‌رویی، عصبی بودن و استرس تأثیر بگذارد.
فعالیت مغز: فعل و انفعالات مغز و عملکرد بخش‌هایی از مغز که مسئول کنترل ترس و اضطراب هستند، می‌تواند در شکل‌گیری اضطراب اجتماعی نقش داشته باشد.
رفتارهای والدین و دیگر الگوها: اگر والدین یا دیگران بیش از حد از کودک خجالتی محافظت کنند، کودک فرصتی برای عادت کردن به افراد و موقعیت‌های جدید نخواهد داشت. این کم‌رویی می‌تواند با گذشت زمان به اضطراب اجتماعی تبدیل شود. همچنین، بودن در کنار افرادی که این اختلال را دارند، می‌تواند تأثیرگذار باشد.
تجارب منفی: اگر افراد محتاط با تجربیات استرس‌زا مواجه شوند، ممکن است خجالتی‌تر و محتاط‌‌‌تر شوند. فشار برای تعامل به شیوه‌هایی که احساس آمادگی نمی‌کنند، مورد انتقاد یا تحقیر قرار گرفتن، یا داشتن ترس‌ها و نگرانی‌های دیگر می‌تواند اضطراب اجتماعی را تشدید کند.
عزت نفس پایین: افراد با عزت نفس پایین ، بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب اجتماعی هستند.
علائم و نشانه‌های اضطراب اجتماعی شامل: علائم فیزیکی و علائم رفتاری هستند.
علائم رفتاری اختلال اضطراب اجتماعی عبارتند از:
علامت‌های جسمانی اضطراب اجتماعی عبارتند از:
این علائم می‌توانند زندگی روزمره افراد را تحت تأثیر قرار دهند.
اضطراب اجتماعی می‌تواند زندگی فرد را از طرق زیر تحت تأثیر قرار دهد:
موفقیت در کار و تحصیل: افراد دارای اضطراب اجتماعی ممکن است از حضور در جلسات، ارائه‌ها و فعالیت‌های گروهی خودداری کنند، که این امر می‌تواند به عملکرد شغلی و تحصیلی آن‌ها آسیب برساند.
تعاملات اجتماعی: این افراد ممکن است از حضور در موقعیت‌های اجتماعی خودداری کنند، این امر می‌تواند باعث محدود شدن روابط اجتماعی آن‌ها و در نهایت منجر به احساس تنهایی و انزوا شود.
روابط شخصی: اضطراب اجتماعی می‌تواند روابط دوستانه و خانوادگی را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا فرد ممکن است از برقراری تعاملات نزدیک و صمیمی خودداری کند.
اعتماد به نفس: افراد دارای اضطراب اجتماعی اغلب اعتماد به نفس کمی دارند و ممکن است احساس کنند که دیگران آن‌ها را قضاوت می‌کنند یا به آن‌ها نگاه منفی دارند.
کیفیت زندگی: اضطراب اجتماعی می‌تواند کیفیت زندگی فرد را پایین بیاورد و او را از انجام فعالیت‌هایی که برایش لذت‌بخش هستند، بازدارد.
درمان اضطراب اجتماعی می‌تواند شامل روش‌های متعددی باشد که به فرد در مقابله با این اختلال کمک می‌کنند. برخی از روش‌های معمول برای درمان اضطراب اجتماعی عبارتند از:
روان درمانی: روان‌درمانی می‌تواند علائم اختلال اضطراب اجتماعی را در بسیاری از افراد بهبود بخشد. در این فرآیند، فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی خود را شناسایی و تغییر دهد و مهارت‌هایی برای افزایش اعتماد به نفس در موقعیت‌های اجتماعی کسب کند.
دارو درمانی: داروهای ضدافسردگی می‌توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند. همچنین، مسدودکننده‌های بتا (بتا بلاکرها) و داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپین‌ها نیز ممکن است تجویز شوند.
پزشک ممکن است دارو را با دوز کم شروع کرده و به تدریج آن را افزایش دهد تا خطر عوارض جانبی کاهش یابد. بهبود علائم ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
تکنیک‌های آرام‌سازی: تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.
تغییر سبک زندگی: داشتن رژیم غذایی مناسب، خواب کافی، و کاهش مصرف کافئین و الکل می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
با درمان، می‌توان مدیریت ترس‌ها را یاد گرفت، اعتماد به نفس و مهارت‌های مقابله‌ای را تقویت کرد و از موقعیت‌هایی که باعث اضطراب می‌شوند دوری کرد.
اختلال اضطراب اجتماعی یک اختلال اضطرابی رایج است که می‌تواند هر فردی را در هر نقطه‌ای از جهان تحت تأثیر قرار دهد. با اینکه اضطراب اجتماعی می‌تواند ترسناک باشد، اما قابل درمان است.
غلبه بر اضطراب اجتماعی به معنای تدریجی خارج شدن از منطقه امن خود است. اما دیگران برای حمایت و راهنمایی شما حضور خواهند داشت. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، به خاطر داشته باشید که تنها نیستید. مراجعه به یک متخصص سلامت روان می‌تواند مفید باشد و کمک کند تا بر این اختلال غلبه کنید.
