اختلالات وابسته به داروهای ضد اضطراب و خواب آور

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و زندگی شهری استرس و اضطراب در جوامع بشری افزایش یافته و اختلالات اضطرابی و اختلال خواب یکی از معضلات این روزهای افراد شده است. متاسفانه در ایران به دلیل استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف داروها در برخی موارد غیراصولی بوده و فرد را با مشکلات مختلف روبرو می کند.

در بسیاری موارد فردی که از داروهای ضداضطراب و ضد افسردگی استفاده می کند، داروهای خود را به سایر افراد پیشنهاد کرده و به دلیل عدم کنترل و نظارت بر داروخانه ها، افراد این داروها را تهیه کرده و مصرف می کنند.

داروهایی که در این طبقه از اختلالات وابسته به مواد قرار می گیرند، عبارتند از:

  • بنزودیازپین ها (مانند والیوم و فلونیترازپام)
  • باربیتورات ها (مانند سکوباربیتال)
  • مواد شبه باربیتورات (شامل متاکولون و مپروبامات)

کاربرد غیر روانپزشکی این داروها، عبارتند از:

  • ضد صرع
  • شل کننده عضلات
  • هوشبری و مکمل هوشبری

مصرف بی رویه و زیاد این داروها وابستگی جسمی و روانی ایجاد می کند و در صورت قطع مصرف این داروها، علائم ترک را نشان می دهند.

باربیتورات ها داروهایی هستند که نقش مهمی به عنوان داروهای بی حس کننده و ضد تشنج دارند. آنها ترکیبات صناعی هستند که به شکل تزریقی و قرص تهیه می شوند. باربیتورات ها مانند آموباربیتال، پنتوباربیتال، فنوباربیتال، سکوباربیتال، تضعیف کنندگان یا مسکن هایی هستند که در ارتباط با کاهش اضطراب و تنش، احساس بی حسی نسبت به درد، صرع، فشارخون بالا و درمان بی خوابی، استفاده های پزشکی متعددی دارند.

داروهای ضد اضطراب

باربیتورات ها می توانند تا چند ساعت تأثیرشان را نشان بدهند و به سرعت وابستگی روان شناختی و فیزیولوژیکی ایجاد کنند. مصرف کنندگان باربیتورات ها به سرعت نسبت به این داروها تحمل پیدا می کنند و برای دستیابی به تأثیرات مطلوب قبلی، مقادیر مصرف را بیشتر و بیشتر می کنند؛ بدون این که به خطرات آن مانند خطر نارسائی تنفسی آگاهی داشته باشند.

همچنین، بسیاری از مصرف کنندگان قهار این داروها را با الکل مخلوط می کنند تا تأثیر باربیتورات ها را قوی تر کنند که خود موجب افزایش خطر مرگ می شود. با توجه به افزایش تعداد سوء مصرف کنندگان باربیتورات ها، پزشکان ترجیح می دهند به جای تحویز این داروها برای تسکین اضطراب و تنش، داروهای ضد اضطراب یا آرام بخش های ضعیف تری چون والیوم و لیبریوم تجویز کنند که در واقع، این داروها نیز می توانند وابستگی فیزیولوژیکی در شخص ایجاد کنند.

در حقیقت، علت اصلی گرایش و سوء استفاده از این داروها به علت آرام بخش بودن و سرخوشی است و برای افزایش سرخوشی است و برای افزایش سرخوشی بیشتر، الکل و باربیتورات ها را مخلوط می کنند که این ترکیب تقریباً چهار بار قوی تر از مصرف هر کدام از آنها است.

اثرات مصرف داروهای ضد اضطراب

این داروها دارای اثرات ضد تشنجی، شل کننده ی عضلانی و بیهوش کننده اند و می تواند ایجاد کننده ی تحمل و وابستگی جسمی و روانی باشند. عملکرد یا اثرات باربیتورات های مختلف مابین 1 تا 24 ساعت می باشد.

اثرات مصرف باربیتورات ها عبارتند از:

  • اثرات روان شناختی حاد چون آرامش عضلانی
  • کاهش تنش
  • بهبود خواب
  • احساس راحتی

اثرات روان شناختی مزمن باربیتورات ها عبارتند از:

  • اثرات آسیب شناختی مانند کاهش تمرکز
  • کاهش توجه و حافظه
  • بروز رفتار پرخاشگرانه یا جنسی نامناسب
  • تهییج پذیری
  • بی ثباتی خلقی
  • ناهماهنگی حرکتی-تکلمی و قضاوت معیوب

از علائم مسمومیت ناشی از مصرف بسیار بالای باربیتورات ها مواردی چون کما، سندرم شوک عمومی (یعنی فشارخون پایین، ضربان ضعیف، عرق سود) و مرگ ناشی از ایست تنفسی، کولپس قلبی-عروقی و نقص کلیوی را می توان نام برد.

داروهای خواب آور

داروهای مسکن و خواب آور

داروهای مسکن، خواب آور و ضد اضطراب شامل طیف وسیعی از موادی هستند که موجب آرمیدگی، خواب، آرامش و کاهش آگاهی از محیط می شوند. این مواد مجاز هستند و توسط شرکت های دارویی به عنوان دارو و به جهت درمان ساخته و تولید شده اند. با این وجود، این داروها مورد سوء مصرف افراد قرار می گیرند.

مسکن به آن دسته از داروهایی گفته می شود که اثر آرام بخش بر سیستم عصبی مرکزی دارند. از ویژگی های مهم این داروها، اثرات خواب آور آنها است. داروهای ضد اضطراب، به آن گروه از داروها گفته می شود که حالت ذهنی آرام تری در مصرف کننده ایجاد می کنند.

متاسفانه ما در کلینیک ترک اعتیاد دی روزانه شاهد مراجعه افراد زیادی هستیم که بصورت خودسرانه یا به توصیه دوستان و سایر افراد غیر متخصص اقدام به مصرف داروهای مختلف اعم از داروهای خواب آور و داروهای اعتیادآور می کنند. مصرف این داروها به شدت خطرناک است و از نظر جسمی و روانی برای فرد مصرف کننده مشکل ساز می شوند.

توصیه اکید ما به افراد این است که به هیچ وجه اقدام به مصرف دارو بدون نسخه پزشک نکنند حتی در مورد داروهای مولتی ویتامین.