در بررسی پانصد گزارش تحقیقی در مورد نتایج و اثربخشی برنامه های ترک اعتیاد این نتیجه حاصل شد که هفتاد و پنج درصد درمان افرادی که دوره درمان ترک اعتیاد را کامل نموده بودند، در فاصله یک سال پس از تکمیل درمان، عود داشته اند. میزان عود اعتیاد در بین مصرف کنندگان مواد افیونی بین بیست و پنج تا نود و هفت درصد بوده است.
حدود شصت تا هفتاد درصد الکلی ها یا افراد الکلی، معتادان به مواد مخدر و مصرف کنندگان سیگار و دخانیات در فاصله یک سال پس از شروع درمان اعتیاد، عود داشته‌اند و به گفته آن‌ها بیشترین عودها در فاصله سه ماه بعد از اتمام دوره درمان اتفاق افتاده بود.
مبدع برنامه رفتاری شناختی پیشگیری از بازگشت است. احتمال بازگشت در زمان‌هایی که مراجع علت افزایش درونی و پایا است، بیشتر برآورد شده است، چون لغزش غیر قابل کنترل قلمداد می‌شود.
این عوامل شامل ویژگی‌های فردی، نگرشی، مهارت‌های اجتماعی، نحوه مقابله با مشکلات و فشارهای روانی اجتماعی می باشد. طول مدت اعتیاد، نوع و مقدار ماده مخدر مورد مصرف، میزان آسیب دیدگی شخصی و نقشی که سوء مصرف مواد مخدر در شیوه زندگی کلی فرد بازی می‌کند به نوبه خود می‌توانند در احتمال عود اعتیاد تأثیر بگذارد.
به محیط اجتماعی فرد یعنی خانواده و دوستان نزدیک و خرده فرهنگ حاکم بر آن اشاره می کند.
به موضوع‌هایی چون محل سکونت، شرایط کار، وجود دوستان سالم برای گذراندن اوقاعت فراغت، داشتن مهارت‌های لازم برای استخدام، وجود امکانات کارآموزی و اشتغال، نگرش کار فرمایان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر سابق، قوانین حاکم بر استخدام معتادان و بالاخره دیدگاه کلی جامعه در مورد مصرف مواد مخدر اشاره می‌کنند.
به محل و موقعیت های مرتبط با سوء مصرف مواد مخدر در گذشته فرد دلالت می‌کنند.
تشخیص دوگانه: درمانگر بیشتر اوقات دستکم با دو تشخیص سر و کار دارد که رقیب هم هستند و همین امر به نحو چشمگیری درمان را پیچیده و مشکل می‌سازد. احتمالاً رویکرد شناختی، درمان انتخابی این جمعیت محسوب می‌شود.
تأثیر اولیه مذهب شامل فعالیت‌های پیشگیرانه است که برای شروع کمک به افراد در شناختن معنای زندگی‌شان به کار گرفته می‌شود که می‌تواند در برگیرنده آموزش مستقیم مردم درباره منع مصرف مواد مخدر و همچنین هدفمند نمودن زندگی باشد. یکی از دلایل مصرف مواد مخدر بی هدفی انسان است و مذهب نقش مهمی در هدفمند نمودن زندگی انسان به وسیله دوری از گروه‌های منحرف و خراب کار، کسب ارزش‌های سازنده و مشارکت آنان در جامعه دارد.
تأثیر ثانویه مذهب، مداخله در جلوگیری از گسترش اعتیاد در افرادی است که مصرف آزمایشی و گاه به گاه مواد مخدر را شروع کرده‌اند. توسعه مذهبی هم بستگی بالایی با سلامت روان، معاشرت، رفاقت، تعهد و الزام و عبادت داشته است. نیز همبستگی منفی بین داشتن آسیب‌های اجتماعی و مذهبی بودن نشان داده‌اند.
