این گروه از مواد مخدر روی سیستم عصبی اثر می گذارند. هروئین، تریاک و مورفین به این گروه تعلق دارند. این مواد را از شیره گیاه خشخاش به دست می آورند.
نحوه استفاده از آنها عبارت از دود کردن، تزریق، به ندرت به صورت قرص و استنشاق می باشد.
در ابتدا شخص دچار خلسه می شود و احساس اعتماد به نفس زیادی می کند. ضمناً بی تفاوتی نسبت به مشکلات موجود و خواب آلودگی و کاهش درد از اثرات دیگر استفاده از این مواد می باشد.
حتی با استفاده کوتاه مدت ولی مرتب از مواد افیونی هم علائم وابستگی روانی وجسمی ظاهر می شود. از علائم دیگر بیهوشی ناگهانی، فلج دستگاه تنفسی، ضعف قلبی است که در اثر افزایش مصرف باعث مرگ می شود و ضمناً با آلودگی به هنگام تزریق احتمال امکان ابتلا به ایدز و هپاتیت زیاد است.
اثرات دراز مدت اوپیات ها صدمه جگر، شکم و اشکالات روده ای می باشد. معمولاً افراد معتاد برای تأمین نیاز خودشان به مواد مخدر دست به کارهای غیرقانونی می زنند و حتی از خودفروشی هم ابایی ندارند.
والدینی که فکر می کنند فرزندشان مواد مخدر مصرف می کند، باید در اولین فرصت به یکی از مراکز راهنمایی معتادان مراجعه کنند. فقط از این طریق می توانند مطمئن شوند که شک آنها درست یا غلط است. اگر واقعا فرزند شما معتاد است، به هیچ وجه نباید شما شخصاً اقدام به ترک دادن او کنید، زیرا این تلاش شما صد درصد با شکست مواجه می شود.
در این شرایط والدین باید فقط سعی کنند راه صحیح را به فرزندشان نشان دهند و اینکه او چگونه می تواند اولین قدم را در راه ترک اعتیاد بردارد. مشکل زمانی خیلی بزرگ خواهد شد که فرد معتاد به دروغ گویی خود ادامه دهد، زیرا تا او به اعتیاد خودش اعتراف نکند، هیچ تلاش و معالجه ای نتیجه بخش نیست.
در این حالت، والدین چاره ای جز صبر کردن ندارند، زیرا دخالت آنها در این دوره انتظار را طولانی تر خواهد کرد.
یک قانون مهم می گوید: کمک واقعی در کمک نکردن است. یعنی والدین نباید سعی کنند رنج و مشکلات فرزند معتادشان را کم کنند. در این موقعیت نباید عشق و محبت والدین بدون قید و شرط باشد، به جای آن باید به او بگویید: «ما در جهت ترک اعتیاد از تو حمایت می کنیم.» مسلماً این حرکت برای والدین خیلی مشکل است، زیرا به ندرت فرزند معتاد این پیشنهاد را می پذیرد، به همین دلیل والدین باید از مراکز کمک به بستگان معتادان کمک بگیرند، زیرا بدون کمک و راهنمایی متخصصان، احساسات آنها مانع تفکر و عمل منطقی آنها خواهد شد.
معمولاً والدین می توانند از سه محل کمک بگیرند.
1 . مراکز ترک اعتیاد
۲. مراکز حمایت از خانواده معتادان
۳. گروه های خوددرمانی
والدین باید بدانند حتی اگر فرزند معتادشان پیشنهاد آنها را بپذیرد و به مرکز راهنمایی معتادان هم مراجعه کند، در اولین مرحله احتمالا شکست وجود خواهد داشت، زیرا بعد از سال ها اعتیاد تغییر عادت مشکل است. ولی معمولاً اگر اولین بار نشود احتمالاً برای دومین یا سومین بار موفقیت آمیز خواهد بود.