کلونیدین پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود. اوج اثر دارو 3-1 ساعت پس از مصرف و نیمه عمر دارو 24-6 ساعت با میانگین 12 ساعت است. برچسب پوستی دارو امکان استفاده از اثر مداوم بدون مصرف خوراکی را فراهم کرده است. با برچسب پوستی دارو مدت یک هفته در حد ثابتی در خون وجود خواهد داشت.
مهم ترین عارضه ی دارو، خشکی دهان و تسکین است. اختلال کارکرد جنسی نیز محتمل است. برای کاردی بارز در بعضی از بیماران دیده می شود. در حدود 15%-10% بیماران درماتیت تماسی با مصرف برچسب جلدی را تجزیه می کنند. واکنش سندرم ترک پس از قطع سریع در مصرف کنندگان دراز مدت دیده شده است.
این دارو امروزه چندین کاربرد در روانپزشکی پیدا کرده است، مهم ترین کاربرد روانپزشکی دارو، استفاده از آن در درمان سندرم ترک مواد افیونی است. درمان اختلال توره، کنترل پرخاشگری و اختلال کم توجهی-بیش فعالی کودکان (درمان دراز مدت) و کودکان اوتیستیک از دیگر موارد مصرف دارو است.
کلونیدین عوارض جسمی ناشی از سندرم ترک را بهبود می بخشد اما تأثیری بر عوارض روانی سندرم ترک ندارد.
این دارو بعضی از علائم اتونوم سندرم ترک مانند تهوع، استفراغ، پیچش های شکمی، تعریق، تاکی کاردی ناشی از فقدان مواد افیونی را فرو می نشاند. این دارو از طریق گیرنده های مجزا اما مکانیسم های سلولی که تقلید کننده ی اثر افیونی هستند، عمل می کند. معهذا کلونیدین سبب فرونشانی درد عمومی، ویار به افیون که مختص سندرم ترک افیون هستند نمی شود.
با توجه به عارضه کاهش فشار خون، این درمان در بیمارانی که فشار آنها پایین است نباید تجویز شود. کلاً تحویز این دارو در بیماران باید با کنترل فشار خون صورت گیرد. دوز شروع 1/0 میلی گرم چهار بار در روز است که می توان در بیماران سرپایی 2/1 میلی گرم در روز (6 قرص 2/0) و در بیماران بستری تا 2 میلی گرم (ده قرص 2/0) تجویز کرد.
البته با توجه به افت فشار خون عملاً در معدودی از بیماران می توان از این دوز استفاده کرد. طول مدت درمان معمولاً دو هفته است. اما ادامه تا 4-3 هفته نیز توصیه شده است. به بیمارانی که با این دارو درمان می شوند باید از نظر انجام کارهای دقیق و رانندگی هشدار داده شود.
از آنجایی که کلونیدین تمام علایم سندرم ترک را از بین نمی برد نمی توان بیمار را تنها با کلونیدین درمان کرد.
یکی از مشکلات مصرف کلونیدین این است که در صورت مصرف بلند مدت باعث ایجاد وابستگی و اعتیاد می شود. هر چند کلونیدین به اندازه سایر داروها اعتیادآور نیست ولی در برخی موارد اعتیاد به این دارو گزارش شده است. نکته مهم اینجاست که این دارو باید با تجویز و تحت نظر پزشک مصرف شود.
استفاده از کلونیدین به شکل برچسب پوستی (که هنوز در ایران دردرسترس نمی باشد) نسبت به کلونیدین خوراکی این برتری را دارد که سطح سرمی ناشی از دارو در درسترس قرار می گیرد، در حالی که در مصرف خوراکی، ما با اوج ها و فرونشستن های سطح سرمی مواجه هستیم. البته در شروع درمان، تا شروع تأثیر کلونیدین برچسب پوستی باید 48-24 ساعت از شکل خوراکی استفاده شود.
عارضه دارو، تحریک یا خارش محل نصب کلونیدین است. استفاده از کلونیدین (چه پوستی و چه خوراکی) بوسیله FDA تأئید نشده است، اما تحقیقات گسترده مؤثر بودن دارو را در سندرم ترک مواد افیونی نشان داده است.
مصرف همزمان کلونیدین و متادون می تواند باعث ایجاد عوارض شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
کلونیدین دارویی مشابه لوفکسیدین است که با افت فشار خونی کمتری همراه است. و در مواردی برای سم زدایی مواد مخدر و درمان بیماری های اعصاب استفاده می شود. این دارو برای رفع عوارض ناشی از قطع مصرف متادون، تریاک، الکل و بنزودیازپین ها نیز استفاده می شود. نکته مهم اینجاست که این دارو نباید بصورت خودسرانه مصرف شود و فقط باید با تجویز پزشک متخصص استفاده شود.
