ترامادول یک داروی ضد درد است که برای کاهش دردهای متوسط تا شدید به وسیله پزشک تجویز می شود. این دارو به طور معمول برای تخفیف درد پس از عمل، به ویژه پس از جراحی های ارتوپدی، دردهای مزمن مفصلی، درد ناشی از سرطان، سنگ کلیه و ... به کار می رود و به صورت قرص، کپسول و تزریقی استفاده می شود.
با توجه به این که مکانیسم کنترل درد در ترامادول مشابه مورفین است، به همین دلیل مصرف مداوم آن به وابستگی فیزیکی و روانی مشابه اعتیاد به مواد مخدر، منجر می شود اما به این دلیل از ترامادول با نام اعتیاد خاموش یاد می شود که شاید در روزهای اول به ظاهر علائم اعتیاد را نشان ندهد اما با گذشت زمان و مصرف طولانی مدت، اعتیاد ایجاد می‌کند و درمانی کاملاً مشابه با درمان سوء مصرف مواد مخدری مانند تریاک، کراک (هروئین فشرده) و هروئین دارد.
در عین حال، علائم ترک آن نیز به صورت عصبانیت، تعریق، بی خوابی، تهوع، اسهال، لرزش اندام ها و توهم بروز می‌کند.
در بسیاری از موارد، معتادان به مواد مخدر که امکان تهیه یا استفاده از این مواد را ندارند از این دارو به عنوان جایگزین مواد مخدر استفاده می‌کنند.
حتی عده ای نیز به غلط آن را برای ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می دهند اما از آن جا که قریب به اتفاق بیماران وابسته به مواد مخدر در کنار مصرف مواد مخدر از داروهای اعصاب، آرام بخش و خواب آور نیز استفاده می‌کنند، با مصرف همزمان ترامادول و این داروها به علت تداخلات دارویی، فرد در معرض خطر تشنج و ایست تنفسی قرار می گیرد.
ترامادول باید در یک بازه زمانی کوتاه مدت استفاده شود، چرا که مصرف طولانی مدت آن خطر ابتلا به عفونت معده و سرطان دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد. نکته قابل توجه این است که مصرف ترکیبی ترامادول با الکل می‌تواند باعث مرگ فرد شود. بانوان باردار نیز باید از مصرف این دارو خودداری کنند، زیرا ترامادول در دوران بارداری می‌تواند باعث مرگ یا بروز بیماری های متعدد در جنین شود.
شایع ترین عوارض گزارش شده ناشی از مصرف ترامادول، بی خوابی یا خواب زیاد، پرحرفی، تهوع، استفراغ شدید، یبوست و کاهش فشارخون است. سایر عوارض نیز شامل عوارض سیستم عصبی مانند سردرد، سرگیجه، افسردگی، تشنج به خصوص در انواع تزریق وریدی و اختلال تنفسی می باشد. علائم قطع مصرف ترامادول هم عبارتند از بی خوابی، تحریک پذیری، تشنج، لرزش، تهوع، استفراغ، اضطراب، تعریق، اسهال، توهم و مشکلات تنفسی.
لازم به ذکر است که اکثر مصرف کنندگان ترامادول با سم زدایی قابل درمانند ولی مهم ترین نکته در پیگیری مناسب و طولانی به منظور جلوگیری از بازگشت دوباره به مصرف است. مشاوره و روان درمانی فردی، خانواده درمانی و معرفی به گروه های همیار نیز از دیگر روش های ترک ترامادول است.
به طور کلی ترامادول در دو نوع تأثیر سریع و تأثیر بلند مدت تولید می‌شود که پزشک با توجه به درد بیمار نوع مناسب را تجویز می‌کند. این دارو تنها زمانی مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند که تحت نظر پزشک مصرف شود و هر گونه مصرف تفریحی و خودسرانه آن باعث ایجاد عوارض بسیار زیاد و اعتیاد به ترامادول خواهد شد که در صورت ایجاد وابستگی، باید برای درمان اقدام کرد.
