تریاک و مواد تریاکی از گیاه خشخاش گرفته می شود و مرفین و کدئین از مشتقات آن است. یکی دیگر از فرآورده های مواد تریاکی کراک است که نوعی هروئین محسوب می شود. هروئین بیشتر از مرفین در چربی حل می شود، بنابراین سریع تر از سد خونی – مغزی عبور می کند و قوی تر است.
در کشورهای در حال توسعه تریاک، و در کشورهای پیشرفته هروئین بیشتر مصرف می شود. هر چند، در کشورهای در حال توسعه این الگو به تدریج به شکل الگوی مصرف کشورهای پیشرفته در حال تغییر است. مردها بیشتر از زن ها این مواد را مصرف می کنند. مصرف تریاک در ایران سابقه ای طولانی دارد.
این باور که تریاک درمان بسیاری از امراض است، نسل به نسل منتقل شده است. در مطالعه ای درباره سالمندان بستری در بیمارستان، 3/16 درصد آن ها به تریاک معتاد بوده اند. 33 درصد این افراد تریاک را همچون مسکن مصرف می کردند و بقیه موارد آن را کاهنده چربی خون، داروی پرفشاری خون، دیابت، سکته مغزی، ناراحتی کلیه و غیره می دانسته اند.
عوامل زمینه ساز وابستگی به مواد تریاکی عبارت است از باورهای خرافی درباره تأثیر درمان بخش تریاک، عوامل اجتماعی مرتبط با فقر و شهرنشینی، عرضه و توزیع مواد، وجود فرد معتاد در خانواده، طلاق والدین، سابقه اختلال سلوک و اختلال شخصیت ضد اجتماعی. بدون تردید همسایگی با افغانستان، تولید کننده 93 درصد تریاک جهان، از عوامل مهم تأثیرگذار مصرف مواد تریاکی در ایران است.
مصرف مواد تریاکی با نشانه هایی مانند کاهش حرکات معده و روده، مشکلات تنفسی، بی حسی و کرختی، تهوع و استفراغ، لختی کلام، کم شدن فشار خون و ضربان قلب، تنگ شدن مردمک ها یا گشاد شدن آن ها بر اثر بی اکسیژنی نشأت گرفته از مسمومیت شدید و تشنج نشأت گرفته از زیاده روی در مصرف همراه است. تنگی مردمک ها و یبوست در افرادی که به مصرف مواد مخدر عادت کرده اند، کماکان ادامه پیدا می کند.
با مصرف تریاک و مشتقات آن، فرد ابتدا سرخوش می شود، سپس بی احساسی، سردی، کم توجهی، کم شدن حافظه، خواب آلودگی و کندی روانی – حرکتی جای آن را می گیرد. دلیریوم ناشی از مسمومیت ناشی از مسمومیت با مواد تریاکی اختلالی روان پزشکی است که در اثر مصرف مقادیر زیاد مواد تریاکی، یا مصرف همزمان آن با سایر مواد روان گردان یا در افرادی که ضایعه مغزی دارند ایجاد می شود.
علائم روان پریشی، افسردگی و شیدایی، اختلال خواب و مشکلات جنسی مانند ناتوانی جنسی نیز در این افراد شایع است. تجمل و وابستگی به تریاک و مشتقات آن به سرعت شکل می گیرد. ترک آن ها موجب اضطراب، آبریزش از بینی و چشم ها، خمیازه، تعریق، بی خوابی، سرد و گرم شدن، دردهای ماهیچه ای، دل پیچه، گشادی مردمک ها، سیخ شدن موها، اسهال و افزایش دفعات تنفس، ضربان قلب و فشار خون می شود.
اغلب معتادان در مورد علائم ترک مواد مخدر به دلیل فشار زیادی که به آن ها وارد می شود اغراق می کنند بنابرابن باید بیشتر به نشانه های فیزیکی و روانی آن ها توجه کرد.
بسته به نوع ماده مصرفی و قدرت آن، از داروهای مختلفی می توان برای سم زدایی استفاده کرد.
مرکز درمان اعتیاد دی به مدیریت دکتر بختیاری با بیش از سه دهه فعالیت موفق در زمینه ترک اعتیاد، آماده ارائه خدمات شبانه روزی به مراجعین محترم می باشد.
