متادون یک داروی مخدر مصنوعی است که برای کاهش دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌شود. همچنین یکی از رایج‌ترین گزینه‌های درمانی برای وابستگی به مواد افیونی، به‌ویژه هروئین، محسوب می‌شود. این دارو با اثرگذاری بر گیرنده‌های مشابه مورفین و هروئین، به تثبیت وضعیت بیماران کمک کرده و علائم ترک را کاهش می‌دهد.
متادون یکی از نخستین داروهایی است که توسط FDA برای مدیریت اعتیاد به مواد افیونی تأیید شده است. این دارو به کاهش درد ناشی از ترک کمک کرده و از رنج‌های غیرضروری در طول دوره بازتوانی جلوگیری می‌کند.اگرچه متادون یک داروی قانونی است، اما پتانسیل بالایی برای ایجاد وابستگی دارد.
اگرچه گاهی برای کنترل درد در افراد غیرمعتاد نیز تجویز می‌شود، اما عمدتاً در برنامه‌های درمانی مبتنی بر دارو (MAT) مورد استفاده قرار می‌گیرد. متادون به شکل مایع، قرص یا محلول خوراکی در دسترس است.
در صورت مصرف نادرست، این دارو می‌تواند منجر به وابستگی جسمی و آسیب‌های روانی جدی شود. اگرچه مصرف نادرست متادون ممکن است به وابستگی و اوردوز منجر شود، اما راه‌هایی برای استفاده ایمن و مؤثر از این دارو وجود دارد:
آگاهی از علائم اعتیاد و اوردوز نقش مهمی در حفظ سلامت بیماران و پیشگیری از سوءمصرف دارد.
این داروی افیونی قوی پتانسیل بالایی برای ایجاد وابستگی دارد. افرادی که از متادون برای ترک هروئین استفاده می‌کنند، به دلیل سابقه اعتیاد به مواد افیونی، بیشتر در معرض خطر سوءمصرف قرار دارند.
برخی از افراد وابسته حتی متادون را به عنوان ماده اصلی مصرفی خود انتخاب می‌کنند. هرگونه استفاده از متادون بیش از مقدار تجویزشده یا بدون نسخه پزشک، به عنوان سوءمصرف این دارو محسوب می‌شود. برخی از نشانه‌های وابستگی به متادون عبارتنداز:
این علائم اغلب با تغییرات رفتاری، خواب‌آلودگی شدید، مشکلات خانوادگی، از دست دادن شغل و سایر اختلالات همراه است. وابستگی به متادون می‌تواند طیف وسیعی از عوارض، از خفیف تا شدید، ایجاد کند که شامل موارد زیر است:
اگرچه متادون به عنوان یک ابزار مؤثر برای درمان وابستگی به هروئین شناخته می‌شود، اما اعتیاد به این دارو همچنان یک نگرانی جدی است. بسیاری در حوزه پزشکی آن را یک درمان ضروری می‌دانند، اما مانند سایر مخدرها، احتمال وابستگی به متادون نیز وجود دارد.
این وابستگی اغلب به دلیل تأثیر تسکین‌دهنده دارو ایجاد می‌شود و با گذشت زمان، بدن نسبت به آن مقاوم شده و برای دستیابی به همان اثر، دوزهای بالاتری مورد نیاز خواهد بود.
اعتیاد به متادون می‌تواند افراد را از زندگی سالم و شاد دور کرده و به وابستگی شدید و افسردگی دچار کند. آگاهی از نشانه‌های این اعتیاد می‌تواند به شما یا عزیزانتان کمک کند تا کنترل زندگی خود را دوباره به دست بگیرید.
مصرف بیش از حد (اوردوز) متادون، به‌ویژه در افراد وابسته به این دارو، ممکن است رخ دهد و می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. علائم اوردوز متادون شامل موارد زیر است:
در چنین شرایطی، دریافت کمک پزشکی فوری حیاتی است، زیرا مصرف بیش از حد متادون می‌تواند مرگبار باشد.
پس از قطع مصرف متادون، علائم ترک معمولاً طی ۲۴ تا ۳۶ ساعت ظاهر می‌شوند. شدت و مدت این علائم در افراد مختلف متفاوت است؛ برخی ممکن است فقط ۲ تا ۳ هفته با این نشانه‌ها درگیر باشند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است تا شش ماه ادامه یابد. علائم رایج ترک متادون شامل موارد زیر است:
در برخی موارد، این علائم ممکن است شامل توهم یا تپش قلب شدید باشد که بدون مراقبت پزشکی خطرناک است.
برنامه‌های سم‌زدایی برای کاهش علائم ترک طراحی شده‌اند و در طول فرآیند ترک، ایمنی و راحتی فرد را تضمین می‌کنند. هرچند سم‌زدایی به‌تنهایی اعتیاد به متادون را درمان نمی‌کند، اما فرد را برای ورود به یک برنامه بازپروری و ترک پایدار آماده می‌سازد.
مدیریت اعتیاد به متادون بخش مهمی از فرآیند بهبودی است و نیاز به اقدامات گوناگونی دارد. ترکیب روش‌های درمانی که هم به وابستگی جسمی و هم به جنبه‌های روانی اعتیاد رسیدگی می‌کنند، می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. برخی از گزینه‌های درمانی برای ترک متادون شامل موارد زیر است:
