تحقیقی جدید از دانشگاه جانز هاپکینز که بر پایه تجزیهوتحلیل دادههای سلامت نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر در بازهای چهار ساله انجام شده، تصویر روشنی از خطرات بالقوه مصرف انحصاری سیگارهای الکترونیکی (ویپ) ارائه داده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که مصرف ویپ میتواند با افزایش خطر ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و فشار خون بالا در افراد ۳۰ تا ۷۰ ساله همراه باشد.
این نتایج که در نشریه معتبر Nicotin & Tobacco Research منتشر شده و با حمایت مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH) انجام گرفته، بر تهدیدهای بالقوهای که سیگارهای الکترونیکی برای سلامت عمومی ایجاد میکنند تأکید دارد. محققان بر این باورند که این دادهها میتوانند نقش مهمی در تدوین توصیههای بهداشتی و سیاستگذاریهای نظارتی درباره این محصولات ایفا کنند.
نکته مهم دیگر این تحقیق، تأیید ارتباط معنادار بین مصرف ویپ و بروز بیماریهای ریوی مشابه با سیگارهای سنتی است، گرچه این خطر در مورد سیگارهای معمولی شدیدتر گزارش شده است.
در آمریکا، سیگارهای الکترونیکی پس از سیگارهای سنتی، دومین شکل رایج مصرف دخانیات هستند، بهویژه در میان نوجوانان و جوانان. طبق آمار CDC، میزان استفاده از ویپ در میان جوانان از ۳.۷٪ در سال ۲۰۲۰ به ۴.۵٪ در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.
با وجود تبلیغات گسترده مبنی بر ایمنتر بودن ویپ، مطالعات متعدد نشان دادهاند که بخار تولیدشده از این دستگاهها ممکن است حاوی ترکیبات شیمیایی خطرناک و سطوح بالایی از نیکوتین باشد؛ عاملی که نه تنها به شدت اعتیادآور است، بلکه میتواند آثار مخربی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد.
مطالعات گسترده طی چند دهه گذشته بهوضوح نشان دادهاند که مصرف سیگارهای قابل احتراق با افزایش چشمگیر خطر ابتلا به بیماریهای متابولیک قلبی، از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی و حمله قلبی در ارتباط است.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC)، حدود ۸۰ درصد از موارد مرگ ناشی از بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) به مصرف سیگارهای سنتی نسبت داده میشود.
در کنار این یافتهها، مطالعات جدید نیز مصرف سیگارهای الکترونیکی را با افزایش احتمال ابتلا به آسم، بیماریهای تنفسی و فشار خون بالا مرتبط دانستهاند. پژوهش جامع دانشگاه جانز هاپکینز نیز، نشان میدهد که حتی مصرف انحصاری ویپ نیز میتواند پیامدهای جدی برای سلامت قلب و ریه به همراه داشته باشد.
نتایج یک مطالعه وسیع، که طی حدود چهار سال پیگیری صورت گرفته، نشان میدهد که مصرف سیگارهای الکترونیکی میتواند با برخی پیامدهای سلامت مرتبط باشد.
در این بازه زمانی، موارد جدید متعددی از جمله ۲۳٬۷۴۵ مورد فشار خون بالا، ۱۳٬۱۷۹ مورد دیابت نوع ۲، ۷٬۹۲۵ مورد COPD (بیماری انسدادی مزمن ریوی)، ۹٬۸۰۱ مورد نارسایی قلبی، و ۶٬۱۳۹ مورد بیماری قلبی آترواسکلروتیک ثبت شده است.
بر اساس یافتههای این تحقیق، مصرف انحصاری سیگار الکترونیکی بهطور معنادار با بروز COPD در ارتباط بوده است. هرچند در همین مطالعه، ارتباط معناداری بین ویپ و بیماریهایی مانند دیابت نوع ۲، نارسایی قلبی یا بیماری قلبی آترواسکلروتیک مشاهده نشد. همچنین در گروه سنی ۳۰ تا ۷۰ سال، افزایش خفیفی در خطر فشار خون بالا مرتبط با مصرف ویپ گزارش شده است.
در مقابل، مصرف انحصاری سیگارهای سنتی خطر ابتلا به تمام این بیماریها را به شکل چشمگیری افزایش میدهد. مصرف همزمان سیگار و ویپ نیز با ریسکهایی مشابه اما در برخی موارد شدیدتر همراه است.
به گفته دکتر مایکل بلاها، متخصص قلب و عروق، این یافتهها میتوانند گامی مهم در جهت مطالعات آیندهنگر برای بررسی دقیقتر اثرات سیگارهای الکترونیکی باشند. وی تأکید میکند که گرچه در این بازه زمانی کوتاه، ارتباط مستقیمی بین ویپ و بیماریهای قلبی مشاهده نشده، اما ارتباط آن با بیماریهای ریوی و احتمالاً فشار خون بالا، نیازمند بررسیهای بیشتر در دورههای طولانیتر است.
این مطالعه بار دیگر تأیید میکند که سیگارهای الکترونیکی نیز دارای خطرات بالقوهای برای سلامت هستند، حتی اگر این خطرات نسبت به سیگارهای سنتی کمتر به نظر برسند.