مواد مخدر صنعتی نیتازن، که نخستین بار در دهه ۱۹۵۰ بهعنوان داروهای آرامبخش افیونی تولید شدند، هیچگاه برای مصرف پزشکی مورد تایید قرار نگرفتند.
در حال حاضر، دهها هزار نفر در بریتانیا در معرض خطر مصرف نیتازن بسیار قوی قرار دارند. این مواد مصنوعی پیش از این باعث بروز مشکلات جدی مانند بیحرکتی مصرفکنندگان در خیابانها شدهاند. اگرچه هیچ روش فوری برای تشخیص وجود نیتازن در بدن وجود ندارد، اثرات آن مشابه با فنتانیل و کانابینوئیدهای مصنوعی است.
بررسیهای انجامشده توسط مرکز آزمایش دارویی و تحلیل مواد مخدر «Wedinos» در بریتانیا نشان میدهد که دو سوم از داروهایی که در یک سال گذشته بهطور غیرقانونی از طریق اینترنت خریداری شدهاند، حاوی ماده مخدر نیتازن بودهاند.
در دو سال اخیر، تعداد مرگهای ناشی از مصرف نیتازن در بریتانیا به ۴۵۸ مورد رسیده است. این میزان مرگومیر از ۱۲۵ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۳۳۳ مورد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
استیو رولز، تحلیلگر ارشد سیاست در بنیاد «سیاستگذاری مواد مخدر ترانسفورم»، هشدار داد که تعداد مرگها بهسرعت در حال افزایش است و این تنها بخشی از بحران است. او افزود: «آنچه در آمریکا اتفاق افتاد باید برای بریتانیا هشدار باشد. ما ممکن است به وضعیتی مشابه آمریکا برسیم که هزاران نفر جان خود را از دست میدهند.»
او همچنین تأکید کرد: «نیتازنها میتوانند وضعیت را بدتر کنند. این یک بحران جدی برای سلامت عمومی است که به اندازه کافی جدی گرفته نمیشود.» رولز اظهار داشت که هروئین ترکیبشده با نیتازن در خیابانهای بریتانیا مشاهده میشود و این روند پس از کاهش عرضه هروئین، در حال گسترش است.
نیتازنها در اشکال مختلفی به فروش میرسند؛ برخی بهطور خالص بهصورت قرص توسط فروشندگان مواد مخدر خریداری میشوند، در حالی که دیگر انواع آن به مواد غیرقانونی مانند هروئین یا داروهایی همچون والیوم و زاناکس افزوده میشوند.
فیلیپ بری، مشاور و پژوهشگر مهمان در دانشگاه کینگز لندن و پیشتر مقام رسمی مبارزه با مواد مخدر در وزارت کشور بریتانیا که با تیمهای جرایم سازمانیافته افغانستان و کارگروه مواد افیونی مصنوعی همکاری کرده است، هشدار داد که در کوتاهمدت، احتمال دارد گروههای مجرمانه به گسترش نیتازن در بازار ادامه دهند.
بیش از ۷۰ نوع نیتازن در سطح جهانی شناسایی شده است. حداقل ۱۴ نوع از این مواد در بریتانیا ممنوع اعلام شدهاند و قانونی که در ماه ژانویه تصویب گردید، تمامی انواع نیتازن را بهطور کلی ممنوع کرد تا از تولید نسخههای جدید این ماده مخدر که خارج از چارچوب قانونی هستند، جلوگیری شود.
رولز اظهار کرد: «فنتانیل و نیتازن شباهت زیادی به یکدیگر دارند. هر دو از مواد افیونی مصنوعی بوده و در یک گروه دارویی قرار دارند. نیتازن تنها یک دارو نیست، بلکه مجموعهای از مواد بسیار قوی و خطرناک است که حتی مقدار اندک آن میتواند کشنده باشد.»
سازمان مبارزه با جرایم بریتانیا اعلام کرده است که بازار جهانی داروهای مصنوعی بهسرعت در حال گسترش است و این موضوع تهدیدی جدی برای مصرفکنندگان ایجاد کرده است. همچنین تأکید شده که ترکیب هروئین با نیتازنها و دیگر مواد افیونی مصنوعی، خطرات را چند برابر کرده است.
مرگهای ناشی از مصرف مواد در بریتانیا در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۵ درصد افزایش یافته و به ۴۹۳۶ مورد در بریتانیا، اسکاتلند و ایرلند شمالی رسید.
اگرچه فنتانیل دوباره در برخی از مناطق بریتانیا مشاهده شده است، تهدید آن نسبت به نیتازنها کمتر ارزیابی میشود. از ژوئن ۲۰۲۳ تاکنون، ۱۴ مرگ مرتبط با فنتانیل گزارش شده که ۱۱ مورد آن همزمان با وجود نیتازنها بودهاند.