فدراسیون جهانی بهداشت روان (WFMH) دهم اکتبر را به عنوان «روز جهانی سلامت روان» تعیین کرده است. این فدراسیون هر سال برای این روز یک شعار خاص انتخاب میکند. در ایران، هفته سلامت روان از ۱۸ تا ۲۴ مهرماه برگزار میشود و هدف آن افزایش آگاهی عمومی و تغییر نگرشها نسبت به مسائل بهداشت روان است. این هفته شامل برنامهها و فعالیتهای متنوعی است که به منظور جلب توجه بیشتر به سلامت روان در جامعه طراحی شدهاند.
۲۲ مهرماه، به مناسبت هفته سلامت روان در مدارس ایران، به عنوان روز «تشخیص و مداخله به موقع در مدارس» نامگذاری شده است. در این راستا، حضور به موقع و مداخله به هنگام روانشناس در مدارس از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند تأثیرات مثبت زیادی بر سلامت روانی و تحصیلی دانشآموزان داشته باشد.
این تأثیرات شامل پیشگیری از مشکلات روانی، حمایت از دانشآموزان در مواجهه با استرس، بهبود عملکرد تحصیلی، توسعه مهارتهای اجتماعی و عاطفی، ایجاد محیطی مثبت و حمایتگر، شناسایی زودهنگام مشکلات، پیشگیری از بحرانها و کاهش رفتارهای منفی میشود.
دکتر رضا بیدکی، متخصص روانپزشکی و فلوشیپ نوروسایکیاتری و عضو هیات علمی بیمارستان شهید صدوقی یزد، در این رابطه بیان داشت که برخی اختلالات روانپزشکی از دوران مدرسه و کودکی آغاز میشوند. او افزود که پذیرش این اختلالات، به ویژه در سالهای ابتدایی مدرسه، برای خانوادهها آسان نیست.
او بیان کرد که گاهی خانوادهها به دلیل احساس گناه یا ترس از برچسب زدن به کودک، اختلالات روانی او را نمیپذیرند و با مدارس و روانشناسان همکاری نمیکنند. همچنین، گاهی خانوادهها اختلالات روانی فرزندشان را میپذیرند، اما مدارس همکاریهای لازم را در این خصوص انجام نمیدهند.
او توضیح داد که اختلالات روانی در کودکان تنها شامل اختلالات پیشرفتهای مانند افسردگی و روانپریشی نمیشود. بیشترین اختلالات در این دوره شامل اختلال کم توجهی و بیشفعالی، اختلالات یادگیری، اختلالات اضطرابی، وسواس و مشکلات خواب است. بیدکی اضافه کرد که اگر اختلالات دوران کودکی درمان نشوند، ممکن است تا بزرگسالی همراه فرد باقی بمانند.
این متخصص روانپزشکی بیان کرد که اگر اختلالات روانپزشکی دوران کودکی بررسی و درمان نشوند، ممکن است به کودک برچسبهایی مانند شیطون، بیتربیت، ترسو یا تنبل زده شود، در حالی که این صفات در واقع ریشه در مشکلات روانپزشکی دارند. بیدکی در پایان تأکید کرد که شناسایی و تشخیص بهموقع و همچنین برقراری ارتباط موثر با کودک و والدین میتواند از بروز برخی اختلالات روانی در بزرگسالی جلوگیری کرده و یا شدت و عوارض آنها را کاهش دهد.
سلامت روان کودکان به معنای دستیابی به نقاط عطف رشدی و عاطفی، یادگیری مهارتهای اجتماعی سالم و توانایی مقابله با مشکلات است. کودکانی که از سلامت روانی برخوردارند، کیفیت زندگی مثبتی دارند و میتوانند در خانه، مدرسه و جامعه عملکرد خوبی داشته باشند. برای حفظ و تقویت سلامت روان کودکان، باید به چند نکته کلیدی توجه کرد: