کراک کوکائین یا کوکائین بیس، نوعی ماده مخدر معدنی با رنگ مایل به سفید یا تیره است که از کوکائین به دست می‌آید و گفته می‌شود که در اوایل دهه ۸۰ میلادی ابداع شده است. این ماده به صورت تکه‌های بلوری است که از طریق تدخین مصرف می‌شود. در ترکیب این ماده مخدر، نمک کلرید آمونیوم و مقدار کمی آب وجود دارد. برای افزایش حجم آن، از بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) استفاده می‌شود. این مخلوط سپس حرارت داده می‌شود تا سفت شود و کریستال‌ها شروع به تشکیل شدن کنند. معمولاً در یک لوله شیشه‌ای بخار شده و دود می‌شود، هرچند برخی آن را به جریان خون خود تزریق می‌کنند.
کراک و کوکائین هر دو مواد اعتیادآور و خطرناکی هستند، اما تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. کراک بسیار بیشتر از کوکائین اعتیادآور است، به این دلیل که کراک سریع‌تر به جریان خون وارد می‌شود، تأثیرات شدیدتری دارد. با این حال، اثرات آن کوتاه‌تر است و بین پنج تا ده دقیقه طول می‌کشد، در حالی که اثرات پودر کوکائین حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دوام دارد. سایر تفاوت‌های بین کراک و کوکائین، گران‌تر بودن کوکائین نسبت به کراک است و مورد دیگر نحوه مصرف است، کوکائین معمولاً استنشاق یا تزریق می‌شود، در حالی که کراک عمدتاً به صورت تدخینی مصرف می‌شود.
علائم و نشانه‌های سوءمصرف کراک می‌تواند به صورت فیزیکی، روانی و رفتاری ظاهر شود. تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند از عواقب طولانی‌مدت بر بهزیستی کلی فرد جلوگیری کند.
ظاهر فردی که از کراک کوکائین سوءاستفاده می‌کند می‌تواند به شدت تغییر کند. برخی از علائم و نشانه‌ها شامل:
هرچه مدت زمان سوءاستفاده از کراک کوکائین بیشتر باشد، علائم فیزیکی آشکارتر می‌شوند. افراد ممکن است تغییرات متفاوتی را نشان دهند، بنابراین توجه به تمامی تغییرات ناسالم ضروری است.
مصرف کراک کوکائین باعث حس سریع سرخوشی و سپس کاهش شدید می‌شود. برای مقابله با این نوسانات، افراد احساس می‌کنند که نیاز به استفاده مکرر دارند. علائم و نشانه‌های روانی شامل موارد زیر است:
مصرف نادرست کراک می‌تواند به اختلالات سلامت روان منجر شود. کراک عملکرد مغز را تغییر داده و ممکن است باعث بروز شرایطی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی شود.
مصرف نادرست کراک کوکائین باعث می‌شود افراد به گونه‌ای رفتار کنند که معمولاً نمی‌کنند. فردی که قبلاً آرام بود، ممکن است بی‌قرار، عصبی و متحول به نظر برسد. همچنین ممکن است بیش از حد حساس یا به راحتی مبهوت شوند. از دیگر نشانه‌های رفتاری می‌توان به پرخوری اشاره کرد. اوج‌های مصرف فقط چند دقیقه طول می‌کشند، اما افراد ممکن است روزها یا هفته‌ها را صرف مصرف کراک کنند تا احساس اولیه سرخوشی را تجربه کنند.
اعتیاد به کراک می‌تواند به سرعت شکل بگیرد و برخی افراد پس از اولین مصرف معتاد می‌شوند. به دلیل لذت‌بخش و کوتاه بودن اثرات، افراد برای حفظ آن به مصرف بیشتر نیاز پیدا می‌کنند. در نهایت، اعتیاد شکل می‌گیرد و فرد احساس می‌کند برای طبیعی بودن به مواد نیاز دارد. این اتفاق به این دلیل می‌افتد زیرا کراک کوکائین مقدار زیادی دوپامین که ماده شیمیایی شادی‌آور است را در مغز آزاد می‌کند. با مصرف مداوم کراک کوکائین، تولید طبیعی دوپامین کاهش می‌یابد زیرا بدن به دارو وابسته می‌شود.
ولع شدید به این ماده مخدر و تمایل به اجتناب از علائم ناخوشایند ترک، ترک را بسیار دشوار می‌کند. افراد معتاد به کراک کوکائین معمولاً عواقب منفی مصرف مواد مخدر خود را نادیده می‌گیرند. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی معیارهای مرتبط با اعتیاد به کراک کوکائین را فهرست می‌کند، از جمله:
فردی که یک تا سه معیار را داشته باشد، اعتیاد خفیف دارد. کسی که چهار تا پنج معیار را داشته باشد، اعتیاد متوسط دارد. هر فردی که شش معیار یا بیشتر را داشته باشد، اعتیاد شدید دارد.
فردی که برای اولین بار از کراک کوکائین استفاده می‌کند، ممکن است با اثرات نامطلوب سلامتی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی مواجه شود. همچنین، عواقب نامطلوب دیگری نیز وجود دارد، از جمله:
مصرف بیش از حد کراک کوکائین ممکن است زمانی رخ دهد که فرد به مقدار زیادی از آن استفاده کند و باعث واکنش نامطلوب در بدن شود. خطر مصرف بیش از حد نیز زمانی افزایش می‌یابد که فرد مواد دیگری را با کوکائین ترکیب کند، که به عنوان مصرف چند دارو شناخته می‌شود.
درمان اعتیاد به کراک باید با کمک متخصصان ترک مجاز انجام شود، تا بتوانند برنامه‌ای متناسب با نیازها و ترجیحات فردی ایجاد کند. براساس شدت اعتیاد، سابقه مصرف، حمایت‌های موجود و نیازهای همزمان، درمان‌های پیشنهادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از عواقب طولانی‌مدت جلوگیری کند. هر نوع مصرف کراک کوکائین بسیار مضر است و می‌تواند اثرات طولانی‌مدت داشته باشد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به دنبال گزینه‌های درمانی برای اعتیاد به کراک کوکائین هستید، با یک متخصص درمان تماس بگیرید و روند بهبودی را آغاز کنید.
اهمیت شروع درمان زودهنگام نمی‌تواند نادیده گرفته شود، زیرا می‌تواند از بسیاری از مشکلات جدی جسمی و روانی جلوگیری کند. مسیربهبودی ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما با پشتیبانی و منابع مناسب، رسیدن به یک زندگی سالم‌تر و بدون مواد امکان‌پذیر است.
