استفاده از مواد مخدر در نوجوانان از آزمایش تا اختلالات شدید مصرف مواد مخدر متغیر است. مصرف مواد مخدر، حتی مصرف تجربی، نوجوانان را در معرض خطر مشکلات کوتاه مدت مانند تصادف، دعوا، فعالیت جنسی ناخواسته و مصرف بیش از حد قرار می دهد. مصرف مواد مخدر همچنین در رشد مغز نوجوانان اختلال ایجاد می کند.
نوجوانان در برابر اثرات مصرف مواد مخدر آسیب پذیر هستند و در صورت مصرف منظم الکل، ماری جوانا و دخانیات خطر ابتلا به پیامدهای درازمدت، مانند اختلالات سلامت روان، عدم موفقیت در مدرسه، اختلال مصرف مواد مخدر و میزان بالاتر اعتیاد را دارند.
در جامعه مدرن غربی، مصرف مواد مخدر راهی آسان برای نوجوانان است تا نیازهای رشد طبیعی خود را برای ریسک کردن و جستجوی هیجان برآورده کنند. جای تعجب نیست که مصرف مواد مخدر با بالا رفتن سن نوجوانان رایج است و حدود هفتاد درصد از نوجوانان قبل از فارغ التحصیلی از دبیرستان الکل یا سیگار را امتحان می کنند. با این حال، مصرف مکرر یا مداوم مواد مخدر بسیار کمتر رایج است. حتی مصرف گاه به گاه مواد مخدر خطرناک است و نباید توسط بزرگسالان بی اهمیت، نادیده گرفته شود یا اجازه داده شود. نگرش‌های والدین و مثال‌هایی که والدین در مورد استفاده خودشان از الکل، تنباکو، داروهای تجویزی و سایر مواد مخدر ارائه می‌کنند، تأثیری قوی دارد.
بر اساس بررسی‌های ملی، نسبت دانش‌آموزان کلاس دوازدهم که گزارش می‌دهند هیچ ماده‌ای در طول زندگی خود مصرف نکرده‌اند، در چهل سال گذشته به طور پیوسته در حال افزایش بوده است. با این حال، در همان زمان، طیف گسترده‌ای از محصولات قوی‌تر و خطرناک (مانند مواد افیونی نسخه‌ای، محصولات ماری جوانا با قدرت بالا و فنتانیل) در دسترس قرار گرفته‌اند. این محصولات، نوجوانانی را که شروع به استفاده از مواد مخدر می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت قرار می دهند.
موادی که بیشتر توسط نوجوانان استفاده می شود الکل، نیکوتین و ماری جوانا است.
الکل ماده ای است که بیشتر توسط نوجوانان استفاده می شود. حدود هفتاد درصد از دانش آموزان کلاس دوازدهم گزارش داده اند که الکل مصرف کرده اند، اگرچه تنها پنجاه و پنج درصد می گویند که تا به حال مست بوده اند. حدود پنجاه درصد از دانش آموزان کلاس دوازدهم در ماه گذشته مشروبات الکلی مصرف کرده اند و جزء مصرف کنندگان فعلی محسوب می شوند.
مصرف زیاد الکل نیز رایج است و تقریباً نود درصد از کل الکل مصرف شده توسط نوجوانان رخ می دهد. زیاده روی در نوشیدن مشروبات الکلی نوجوانان را در معرض خطر تصادفات، جراحات، فعالیت جنسی نابخردانه یا ناخواسته و سایر موقعیت های ناگوار قرار می دهد. به این دلایل، نوجوانان باید از نوشیدن الکل منصرف شوند.
جامعه و رسانه ها مصرف نوشیدنی های الکلی را قابل قبول یا حتی مد روز معرفی می کنند. علی‌رغم این تأثیرات، والدین می‌توانند با انتقال انتظارات روشن به نوجوان خود در مورد نوشیدن الکل، تعیین محدودیت‌ها و نظارت مداوم تفاوت ایجاد کنند.
از سوی دیگر، نوجوانانی که اعضای خانواده آن ها بیش از حد مشروبات الکلی می نوشند، ممکن است این رفتار را قابل قبول بدانند. برخی از نوجوانانی که الکل را امتحان می کنند، دچار اختلال مصرف الکل می شوند. عوامل خطر برای ایجاد یک اختلال عبارتند از شروع نوشیدن الکل در سنین پایین و ژنتیک. نوجوانانی که یکی از اعضای خانواده خود دارای اختلال مصرف الکل یا الکلیسم هستند باید از افزایش خطر ابتلا به آن آگاه شوند.
