هر چیزی است که وقتی مصرف می شود، بر فرآیندهای روانی مثل شناخت یا حالت عاطفی اثر می گذارد. این اصطلاح هم ارز ماده روانگردان است.
اعتیاد به مواد مخدر عبارت است از مصرف مکرر یک یا چند ماده مخدر، روانگردان و محرک، به حدی که مصرف کننده یا فرد معتاد دچار مسمومیت دوره ای یا مزمن ناشی از آن شود و اجبار برای مصرف ماده مخدر داشته باشد، قطع یا کاهش ارادی آن برایش بسیار دشوار باشد و عزم بارز برای کسب ماده مخدر تقریباً به هر وسیله ممکن نشان دهد.
سازمان جهانی بهداشت با اذعان به ابهام تعریف مزبور استفاده از اصطلاح «وابستگی به ماده» را پیشنهاد می کند، بی آنکه تعریف واضحی از آن ارائه کند. سرانجام با پیدایش طبقه بندی، با توجه به حقارت آمیز بودن اصطلاح اعتیاد و نیز ابهام آن، اصطلاح وابستگی به جای اعتیاد پذیرفته و برای وابستگی و سوء مصرف تعاریف زیر ارائه می شود. وابستگی به مواد مخدر الگوی مصرف غیرانطباقی مواد مخدر است که منجر به رنج (دیسترس) یا اختلال چشمگیر بالینی شود به طوری که در عرض یک دوره دوازده ماهه دست کم سه تا از تظاهرات زیر دیده شود.
تحمل (کاهش اثر ماده مخدر)، علائم قطع مصرف ماده مخدر، مصرف ماده مخدر به مقادیر یا مدتی بیش از آن چه قصد شده بود، تمایل مداوم به قطع مصرف ماده مخدر یا تلاش ناموفق برای آن، صرف وقت زیاد برای تهیه ماده مخدر یا بهبود از اثرات آن، کاهش یا قطع فعالیت های مهم اجتماعی، شغلی، یا تفریحی، ادامه مصرف مواد مخدر علیرغم علم به مشکلات مداوم یا مکرر آن.
ِاعتیاد یک بیماری اولیه و مزمن عصبی زیستی (نوروبیولوژیک) است که پیدایش و تظاهرات آن تحت تأثیر عوامل ارثی، روانی، اجتماعی و محیطی قرار دارد و مشخصه آن وجود حداقل یکی از این رفتارهاست. اختلال در کنترل بر مصرف ماده مخدر، مصرف اجبارگونه مواد مخدر، ادامه مصرف ماده مخدر علیرغم زیان های آن، ولع برای مصرف ماده مخدر. منظور از اعتیاد به مواد مخدر، تمام «فرآیند منجر به اعتیاد» شامل گرایش به مصرف مواد مخدر، مصرف آزمایشی مواد مخدر، مصرف گه گاهی مواد مخدر، سوء مصرف مواد مخدر و وابستگی به مواد مخدر است.
وابستگی به مواد مخدر زمانی رخ می دهد که برای عملکرد به یک یا چند ماده مخدر نیاز دارید. سوء مصرف مواد مخدر به عنوان مرحله خفیف یا اولیه مصرف نامناسب مواد مخدر در نظر گرفته می شود که منجر به وابستگی می شود. به وابستگی به عنوان یک مشکل شدیدتر از سوء استفاده نگاه می شود. در نسخه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، «وابستگی» و «سوء استفاده» را با «اختلال مصرف مواد مخدر» جایگزین کرد. این تشخیص بر اختلال مربوط به استفاده از ماده مخدر متمرکز است.
مردم گاهی اوقات از اصطلاحات «اعتیاد» و «وابستگی» به جای یکدیگر استفاده می کنند. وابستگی با اعتیاد به مواد مخدر یکی نیست.
اعتیاد می تواند بدون وابستگی به مواد مخدر رخ دهد. اعتیاد ممکن است شامل موارد زیر باشد مصرف مواد مخدر با وجود عواقب آن ناتوانی در قطع مصرف مواد مخدر نادیده گرفتن تعهدات اجتماعی و کاری به دلیل سوء مصرف مواد مخدر وابستگی به مواد مخدر ممکن است بدون معتاد شدن به مواد مخدر وابسته باشید. وابستگی می تواند یک پاسخ بدنی به یک ماده مخدر باشد. وابستگی اغلب در صورتی رخ می دهد که برای کنترل یک بیماری مزمن پزشکی به داروها اعتماد کنید.
