عوامل تأثیرگذار در بروز عود اعتیاد

مصرف الکل ناآگاهی از مهارت‌های مقابله‌ای، عدم تحرک، بیکاری یا کار بی اندازه، ابتلا به بیماری های جسمانی، مشکلات روان پزشکی درمان نشده، تعارض های زناشویی و اختلافات خانوادگی، بی هدف و بی برنامه بودن و عوامل استرس زا. مجموعه‌ای از عوامل تأثیرگذار در بروز عود اعتیاد محسوب می‌شود.

لغزش در ترک اعتیاد

لغزش یعنی مصرف مواد مخدر پس از مدت ها خویشتن داری. بیماری را در نظر بگیرید که پس از سه ماه ترک به مصرف مواد مخدر روی می آورد و یک یا دو بار مواد مخدر مصرف می کند. چنین چیزی لغزش نامیده می‌شود. اما اگر فرد چگونگی مقابله با لغزش را نداند، ممکن است لغزش، به عود یا به بازگشت مجدد اعتیاد منجر شود.

عود در ترک اعتیاد

عود اعتیاد به معنای بازگشت کامل اعتیاد است. فرد ممکن است پس از مدت ها خویشتن داری مجدداً مصرف مواد را شروع کند و مانند گذشته به مصرف ادامه دهد. پس عود اعتیاد فرآیندی است که از لغزش شروع می‌شود و به عود می انجامد. بنابراین نتیجه می گیریم که برای پیشگیری از عود اعتیاد باید با لغزش ها مقابله کنید.

مقابله با لغزش در ترک اعتیاد

تصور و طرز تلقی شما درباره واکنش شما به آن تأثیر می‌گذارد. به عبارتی، این که چگونه با لغزش ها مقابله کنید به دیدگاه شما درباره آن بستگی دارد. عده ای از افراد به دنبال لغزش (یک بار مصرف مواد مخدر پس از مدت‌ها خویشتن داری) خود را می‌بازند و به شدت سرزنش می‌کنند و آن را شروع دوباره اعتیاد و پنبه شدن هر آنچه رشته اند، می دانند. اگر شما لغزش را شکست بدانید و دستاوردهای درمانی را زیر سوال ببرید، طبیعی است که از چاله لغزش به چاه عود اعتیاد بیفتید مگر آنکه:

• از لغزش نترسید و خونسردی خود را حفظ کنید.

• لغزش را فرصتی برای شناسایی برانگیزنده بدانید که تاکنون شناسایی نشده‌اند.

• به ذهن تان توجه کنید و ببینید چه افکاری درباره لغزش در ذهنتان است. افکار منفی مانند «دیدید شکست خوردم. همه زحماتم هدر رفت. من اهل ترک‌مواد نیستم و از من بر نمی‌آید» بی‌فایده است و افکار مشابه این، زنگ خطر بزرگی محسوب می‌شود، زیرا هیجان های منفی را در شما برمی انگیزد و شما را به سمت عود یا بازگشت به اعتیاد سوق می‌دهد.

• لغزش را عادی تلقی کنید. شما تنها نیستید، بسیاری از افرادی که همانند شما دوره ترک اعتیاد را سپری می‌کنند، کم و بیش دچار لغزش می‌شوند و چنین چیزی کاملاً طبیعی است.

• تحریف های شناختی را بشناسید. فاجعه‌سازیف تفکر همه یا هیچ و نادیده گرفتن دستاوردهای مثبت و پیش‌بینی منفی از جمله تحریف های شناختی هستند که سبب می‌شود لغزش به عود یا بازگشت تمام عیار اعتیاد تبدیل شود.

• فاجعه سازی: در فاجعه‌سازی فرد به دنبال لغزش به خود می‌گوید: «دیگر تمام شد، این بدترین چیزی است که ممکن بود اتفاق بیفتد، بدتر از این نمی‌شود، دیگر تمام شد و غیره».

• تفکر همه یا هیچ: این تحریف شناختی که معادل صفر - یک نگاه کردن است، سبب می‌شود فرد به دنبال لغزش روحیه اش را از دست بدهد و فکر کند که دیگر همه زحماتش هدر رفته است. این تحریف شناختی به اندازه فاجعه‌سازی نیرومند است و فرد را به سمت عود سوق می‌دهد.

• نادیده گرفتن دستاوردهای مثبت: فرد به دنبال لغزش به این نتیجه می‌رسد که فردی ضعیف، بی دست و پا و ناکارآمد است زیرا نتوانسته است خویشتن داری خود را حفظ کند، در حالی که خویشتن داری های گذشته را فراموش می‌کند و به یاد نمی‌آورد که در گذشته تا چه اندازه در برابر وسوسه برای مصرف مقاومت کرده و خویشتن دار بوده است.

• پیش‌بینی منفی: همانطور که از نامش پیداست، در پیش ‌بینی منفی، فرد آینده را پیش‌بینی می‌کند. پیش بینی ها عموماً منفی و با بزرگ نمایی خطر و فاجعه سازی آن همراه است. برای مثال: فرد پیش خود می‌گوید: «دیدی چی شد، پس از مدت‌ها خویشتن داری، مواد مخدر مصرف کردم، با این حساب دیگر جای امیدی نیست به هیچ وجه برای ترک و درمان اعتیاد آمادگی نخواهم داشت».

مرکز تخصصی بستری سوء مصرف مواد مخدر و روان پزشکی دی در زمینه روان پزشکی و ترک اعتیاد آماده ارائه خدمات شبانه روزی به مراجعین محترم می باشد.