برخی از مصرف کنندگان مواد مخدر اعتقاد دارند هر موقع بخواهند می توانند مصرف مواد مخدر را کنار بگذارد، چنین باوری امکان پذیر نیست. اساسی این طرز تفکر در تلقی آن ها از زمان است. یعنی اصطلاح «هر موقع» دو معنی می‌تواند داشته باشد.
یک معنی آن می‌تواند کنار گذاشتن مواد مخدر برای مدت زمان کوتاه و حتی چند ساعت باشد که اغلب منظور مصرف کنندگان مواد مخدر این معنی و برداشت از زمان است و معنی دوم آن کنار گذاشتن همیشگی مواد مخدر است که اغلب خانواده های بیماران معنی دوم را برداشت می نمایند. به طور کلی برداشت مصرف‌کنندگان مواد مخدر از زمان با خانواده هایشان متفاوت است. آنچه که واضح است اثرات سوء مصرف مواد مخدر است.
در ارتباط با برخی از افراد مخصوصاً افرادی که به مت آمفتامین وابسته بوده در مراحل پیشرفته بیماری قرار دارند به دلیل عوارض ناشی از آن امکان کنار گذاشتن داوطلبانه مواد مخدر ممکن است وجود نداشته باشد و در مورد سایر مواد مخدر نیز به دلیل قدرت بالای اعتیاد آور بودن آن دشواری‌های زیادی وجود دارد. برخی از بیماران ممکن است از طرف بستگانشان مورد پذیرش قرار نگرفته و آن ها را به دلیل مصرف داروهای درمانی سرزنش کنند. نقش خانواده در این رابطه بسیار مهم است.
اعتماد و پذیرش بیمار فرآیندی طولانی مدت و نیازمند پرهیز از مصرف مواد مخدر توسط بیمار است. ممکن است برای ماه ها و حتی سال ها اعتماد خانواده به بیمار جلب نشود و لذا بیماران مشکلات فراوانی را تجربه نمایند. عوامل مختلفی از جمله شکست های درمان قبلی بیماران و مشکلات ناشی از مصرف مواد مخدر ممکن است از دلایل این امر باشد.
برخی از بیماران ممکن است تجربه های خوبی در درمان داشته باشند اما از طرف بستگانشان پذیرش نشوند. نقش خانواده در این رابطه حمایت از بیماران و بی تفاوتی نسبت به واکنش های اطرافیان است. علاوه بر این لازم است که بیماران تحت درمان قرار گرفته و در جلسات مشاوره فردی شرکت نموده و مهارت های اجتماعی از جمله مهارت خودشناسی، برقراری رابطه و غیره را آموزش ببینند.
فرزندان بیماران مصرف کننده مواد مخدر در فرآیند مصرف مواد مخدر با مشکلات فراوانی مواجه می شوند. یکی از چالش‌های اساسی مصرف مواد مخدر حضور والد مصرف کننده مواد مخدر است. پدر و یا مادر به عنوان نماد اقتدار در خانواده شناخته می شوند. مسئولیت تصمیم‌گیری‌های اصلی در خانواده با آن هاست. پدر و مادر مصرف‌کننده مواد مخدر الگوی نامناسبی برای فرزندانشان هستند و آن ها را در معرض خطرات ناشی از مصرف مواد مخدر قرار می دهند.
علاوه بر این حضور والد مصرف کننده مواد مخدر تأثیرات عمیقی بر کودکان و نوجوانان دارد از جمله می توان به بروز و تشدید اضطراب، افسردگی، ترس، نگرانی، کاهش شدید اعتماد به نفس، مهارت های اجتماعی ضعیف، ضعف در تصمیم گیری، انزوا، برچسب خوردن، پرخاشگری، افت تحصیلی، خودزنی و گرایش به مصرف مواد مخدر در دوران کودکی و نوجوانی اشاره نمود.
کودکانی که در خانواده هایی زندگی می نمایند که دارای یک یا دو والد و یا برادر و خواهر مصرف کننده مواد مخدر هستند یک گروه در معرض خطرند. یعنی احتمال مصرف مواد مخدر در بین آن ها زیاد است. به نظر می رسد چنانچه مادر مصرف کننده مواد مخدر نباشد می تواند کمک زیادی به فرزندانش برای پیشگیری و محافظت از اثرات ناشی از مصرف مواد مخدر نماید.
از جمله برقراری ارتباط سالم با فرزندان، انجام حمایت های روانی و عاطفی از آن ها، ارجاع به مراکز مشاوره، تقویت زمینه تحصیلی فرزندان، تمرکز بر روابط با فرزندان جهت کاهش آسیب‌های احتمالی، اقداماتی است که می‌تواند به کاهش مشکلات این گروه از کودکان و کاهش احتمال درگیری آن ها در مصرف مواد مخدر منجر شود. همچنین نقش مدارس و رسانه های جمعی در زمینه آموزش و تولید فیلم هایی برای این گروه از کودکان و نوجوانان بسیار مؤثر خواهد بود.
