از زمان ورود سیگارهای الکترونیکی (ویپ) به بازار در سال ۲۰۰۶، استفاده از این محصولات به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در حالی که این دستگاه‌ها ابتدا به‌عنوان جایگزینی کم‌خطرتر برای سیگارهای سنتی معرفی شدند، اما شواهد علمی اخیر نشان می‌دهد که ویپینگ نیز بدون خطر نیست.
برخی از پژوهش‌ها حتی نشان داده‌اند که مصرف سیگارهای الکترونیکی می‌تواند وابستگی نیکوتینی بیشتری نسبت به سیگارهای معمولی ایجاد کند. با توجه به کاهش نرخ سیگار کشیدن سنتی در سال‌های اخیر، گسترش استفاده از ویپ به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان، می‌تواند روند کاهش مصرف دخانیات را با چالش مواجه کند.
ویپینگ به عمل استنشاق بخار تولیدشده توسط سیگارهای الکترونیکی اطلاق می‌شود. این دستگاه‌ها با نام‌هایی مانند قلم ویپ، سیستم‌های مخزنی و سیستم‌های الکترونیکی تحویل نیکوتین (ENDS) نیز شناخته می‌شوند.
سیگارهای الکترونیکی در اندازه‌ها و طراحی‌های متنوعی تولید می‌شوند، اما ساختار اصلی آن‌ها شامل یک باتری، محفظه‌ای برای گرم‌کردن مایع و بخار کردن آن (یا ایجاد آئروسل)، و مخزنی برای نگهداری مایع ویپ یا نمک نیکوتین است.
مایع مورد استفاده در این دستگاه‌ها معمولاً ترکیبی از نیکوتین، طعم‌دهنده‌های مصنوعی، آب، پروپیلن گلیکول یا گلیسیرین گیاهی و افزودنی‌های دیگر است. یکی از نگرانی‌های اصلی درباره این محصولات، عدم شفافیت در ترکیبات آن‌هاست؛ زیرا برخی مطالعات نشان داده‌اند که حتی سیگارهای الکترونیکی برچسب‌خورده با عنوان «بدون نیکوتین»، در واقع حاوی مقادیر کمی نیکوتین هستند.
علاوه بر نیکوتین، برخی از انواع ویپ‌ها برای مصرف ماری‌جوانا یا دیگر مواد غیرقانونی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، که این موضوع خطرات و پیامدهای جدی‌تری برای سلامت مصرف‌کنندگان، به‌ویژه نوجوانان، به همراه دارد.
سیگارهای الکترونیکی اغلب حاوی نیکوتین هستند؛ ماده‌ای شیمیایی بسیار اعتیادآور که در گیاه تنباکو یافت می‌شود. زمانی که فرد بخار حاوی نیکوتین را از طریق دستگاه ویپ استنشاق می‌کند، این ماده به‌سرعت از راه ریه وارد جریان خون شده و در کمتر از ۱۰ ثانیه به مغز می‌رسد.
نیکوتین با تحریک سیستم پاداش مغز و افزایش سطح دوپامین، احساس لذت و آرامش موقت ایجاد می‌کند. این اثر موقت به مرور باعث افزایش میل و اشتیاق برای مصرف بیشتر شده و در نتیجه، فرد به آن وابسته می‌شود.
نکته نگران‌کننده این است که ویپ‌ها می‌توانند به‌اندازه یا حتی بیشتر از سیگارهای سنتی اعتیادآور باشند. بر اساس نتایج یک مطالعه جدید، بسیاری از افرادی که تلاش کرده‌اند با استفاده از سیگار الکترونیکی، مصرف نیکوتین خود را کاهش دهند، در نهایت به مصرف همزمان ویپ و سیگار سنتی ادامه داده‌اند.
همچنین در مطالعه‌ای منتشر شده در کتابخانه ملی پزشکی آمریکا مشخص شده است که مصرف سیگارهای الکترونیکی در جوانان می‌تواند منجر به وابستگی شدیدتر به نیکوتین نسبت به مصرف سیگارهای معمولی شود.
پاسخ به این پرسش ساده نیست؛ چراکه ویپینگ کاملاً بدون خطر نیست. اگرچه سیگارهای الکترونیکی هنگام ورود به بازار به‌عنوان جایگزینی ایمن‌تر برای سیگارهای تنباکویی معرفی شدند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بخار تولیدشده توسط این دستگاه‌ها نیز حاوی مواد شیمیایی مضر است.
هرچند آئروسل‌های ویپ معمولاً حاوی مواد سمی کمتری نسبت به دود ۷۰۰۰ ماده شیمیایی موجود در سیگار قابل احتراق هستند، اما همچنان ترکیباتی مانند نیکوتین، فلزات سنگین (مانند سرب و قلع)، مواد سرطان‌زا و ترکیبات آلی فرار در آن‌ها وجود دارد.
برخی افراد ممکن است از ویپ به‌عنوان روشی برای ترک سیگار استفاده کنند. اگر این جایگزینی به‌صورت کامل و بدون بازگشت به سیگار سنتی انجام شود، ممکن است در برخی موارد میزان آسیب را کاهش دهد. اما باید توجه داشت که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تاکنون سیگار الکترونیکی را به‌عنوان ابزار رسمی ترک سیگار تأیید نکرده است.
در نهایت، نکته مهم این است که گرچه ویپینگ ممکن است مواد شیمیایی کمتری نسبت به سیگار تولید کند، اما همچنان با خطرات بالقوه‌ای برای سلامتی همراه است. استفاده از این محصولات بدون نظارت تخصصی، می‌تواند فرد را در معرض وابستگی به نیکوتین و سایر آسیب‌های جسمی قرار دهد.
با توجه به نوظهور بودن سیگارهای الکترونیکی، هنوز دانشمندان در حال تحقیق درباره عوارض بلندمدت ویپینگ هستند. با این حال، شواهد موجود نشان می‌دهد که بخار تولید شده توسط قلم‌های ویپ حاوی سموم و مواد شیمیایی مضری مانند استالدهید، آکرولئین و فرمالدئید است که پس از استنشاق می‌توانند باعث آسیب برگشت‌ناپذیر ریه و بروز بیماری‌های تنفسی مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و مشکلات قلبی عروقی شوند.
همچنین، نیکوتین موجود در ویپ بر مغز در حال رشد نوجوانان و جوانان تأثیر منفی دارد و می‌تواند با تغییر ساختار سیناپس‌ها، بخش‌های مهمی از مغز که مسئول یادگیری و تمرکز هستند را آسیب‌پذیر کند. از دیگر خطرات احتمالی می‌توان به آسیب‌های ناشی از انفجار باتری‌های قلم ویپ اشاره کرد که گزارش‌هایی از جراحات شدید نیز در پی داشته است.
علاوه بر مصرف‌کنندگان، اطرافیان فرد مصرف کننده نیز نیز از طریق استنشاق دود دست دوم سیگارهای الکترونیکی در معرض مواد شیمیایی مضری قرار می‌گیرند که می‌تواند سلامت آن‌ها را تهدید کند.
همچنین، زنان باردار در معرض آسیب‌های جدی ناشی از نیکوتین قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که نیکوتین می‌تواند به مغز و ریه‌های مادر و جنین در حال رشد آسیب بزند. به همین دلیل، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) مصرف هرگونه محصول دخانی، از جمله سیگارهای الکترونیکی را در دوران بارداری منع می‌کند.
با وجود اینکه ویپینگ به عنوان جایگزینی کم‌خطرتر نسبت به سیگارهای سنتی معرفی شده است، تشخیص مرحله‌ای که فرد به استفاده از سیگارهای الکترونیکی وابسته می‌شود، می‌تواند دشوار باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کنند برای شروع فرایند ترک ویپینگ، برنامه‌ای منظم طراحی کرده و از راهنمایی مشاوران حرفه‌ای بهره ببرید.
درمان‌های جایگزین نیکوتین (NRT) شامل چسب نیکوتین، آدامس نیکوتین و قرص‌های مکیدنی می‌توانند به صورت مستقل یا در ترکیب با داروهای تجویزی موثر باشند.
اگر قصد ترک سیگار الکترونیکی و رهایی از اعتیاد به نیکوتین را دارید، همین امروز با بررسی گزینه‌های درمانی موجود، مسیر سلامت و زندگی بدون وابستگی را آغاز کنید.
