تریاک یکی از شناخته‌شده‌ترین مواد مخدر است که بسیاری با آن آشنایی دارند. شیره تریاک (Opium Extract) نیز نوعی ماده مخدر است که از جوشاندن باقی‌مانده تریاک حاصل می‌شود. این ماده در مقایسه با تریاک، دارای اثرات قوی‌تر و مخرب‌تری است. مصرف آن منجر به وابستگی شدیدتری شده و خطر اعتیاد را افزایش می‌دهد.
شیره تریاک، یکی از مشتقات گیاه خشخاش است مصرف آن می‌تواند علائمی مانند افزایش فشار خون، سرگیجه و تپش قلب ایجاد کند. با این حال، این ماده از نظر اعتیادزایی بسیار قوی‌تر از تریاک بوده و تأثیرات مخرب‌تری بر سلامت بدن دارد.
راه‌های مختلفی برای مصرف این ماده وجود دارد. برخی افراد آن را به‌صورت خوراکی استفاده می‌کنند که می‌تواند موجب مشکلات جدی گوارشی شود. یکی از روش‌های متداول، دود کردن شیره تریاک است که اثرات آن را به‌سرعت بر مغز و بدن آشکار می‌کند. همچنین، برخی افراد این ماده را به شکل استنشاقی مصرف می‌کنند که ممکن است باعث بروز مشکلات تنفسی و افزایش خطر عفونت‌های ریوی شود.
متأسفانه برخی باورهای غلط باعث می‌شود که این ماده به اشتباه به افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن توصیه شود، در حالی که نه‌تنها کمکی به بهبود آن‌ها نمی‌کند، بلکه آسیب‌های جدی به سلامتشان وارد می‌کند. استفاده از شیره تریاک نه‌تنها هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه به‌شدت برای سلامت فرد مضر است و در مدت کوتاهی مشکلات جدی ایجاد می‌کند.
شیره تریاک از خود تریاک استخراج شده و به‌عنوان یکی از مشتقات آن شناخته می‌شود، اما میان این دو تفاوت‌های متعددی وجود دارد. این تفاوت‌ها هم در ظاهر و هم در میزان اثرگذاری و عوارض قابل مشاهده هستند. مهم‌ترین تفاوت‌های میان تریاک و شیره آن عبارتنداز:
شیره تریاک حاوی ترکیباتی همچون مورفین، پاپاورین و تبائین است که نقش مهمی در خاصیت اعتیادآوری آن دارند. تقریباً ۲۰ دقیقه پس از مصرف، علائم نئشگی در فرد ظاهر می‌شود که شامل موارد زیر است:
این ماده با افزایش سطح دوپامین در مغز، موجب ایجاد احساس لذت و سرخوشی می‌شود که همین عامل، وابستگی شدید به مصرف آن را در فرد ایجاد می‌کند. با این حال، شیره تریاک تأثیرات مخربی بر سلامت دارد. مهم‌ترین عوارض مصرف این ماده عبارتنداز:
یکی از مهم‌ترین اثرات مخرب این ماده، تأثیر آن بر باروری مردان است؛ به‌گونه‌ای که کیفیت و حجم اسپرم به‌شدت کاهش یافته و توانایی تولیدمثل را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وابستگی به این ماده مخدر می‌تواند باعث بروز تغییرات قابل‌توجهی در وضعیت جسمی و رفتاری فرد شود. در برخی موارد، افراد مبتلا به اعتیاد سعی می‌کنند اثرات سوءمصرف خود را پنهان کنند، اما خانواده و اطرافیان معمولاً قادر به تشخیص تغییرات روحی و ظاهری آن‌ها هستند. برخی از علائم جسمی ناشی از مصرف شیره تریاک شامل موارد زیر است:
اعتیاد به این ماده مخدر می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی در وضعیت روحی و رفتاری فرد ایجاد کند. برخی از نشانه‌های روانی مصرف شیره تریاک شامل موارد زیر است:
ترک مصرف مواد افیونی پس از وابستگی به آن‌ها ممکن است منجر به بروز علائم ترک، از جمله دردهای جسمانی شود. مدت زمان لازم برای ترک تریاک به عواملی مانند شرایط فردی، میزان و مدت مصرف، و روش‌های درمانی بستگی دارد.
معمولاً علائم جسمانی ترک طی یک تا دو هفته کاهش می‌یابد، اما روند بهبود روانی ممکن است چندین ماه زمان ببرد. روش‌های مختلفی برای ترک این ماده وجود دارد که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به انتخاب بهترین روش کمک کند. مؤثرترین روش‌های ترک شیره تریاک به شیوه‌ای علمی و اصولی عبارتنداز:
سم‌زدایی: سم‌زدایی یکی از مراحل اساسی در روند درمان اعتیاد به این ماده مخدر است. این فرآیند باید حتماً تحت نظر پزشک و در محیطی کنترل‌شده انجام گیرد. به همین دلیل، ممکن است به فرد توصیه شود که در بیمارستان یا مرکز تخصصی ترک اعتیاد بستری شود. این مرحله شامل ارزیابی بیمار، جایگزینی داروهای مناسب و کنترل علائم جسمی و روانی است.
روان‌درمانی: ارائه حمایت‌های روانی به افراد وابسته به شیره تریاک، از مهم‌ترین گام‌ها در روند ترک اعتیاد محسوب می‌شود. روان‌شناسان معمولاً از روش درمانی شناختی-رفتاری (CBT) برای کمک به این افراد استفاده می‌کنند. همچنین، شرکت در گروه‌های حمایتی (مانند NA)می‌تواند در روند بهبودی آن‌ها نقش موثری داشته باشد.
حمایت اجتماعی: نقش خانواده و دوستان در ایجاد محیط حمایتی و تشویق فرد به ادامه درمان بسیار مهم است.
تغییر سبک زندگی: انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، مدیتیشن، اصلاح رژیم غذایی، مشارکت در امور داوطلبانه و فعالیت‌های هنری می‌تواند در فرآیند بهبودی از اعتیاد مؤثر باشد. علاوه بر این، ایجاد تغییرات در سبک زندگی نقش مهمی در کاهش استرس و افسردگی ناشی از اعتیاد دارد.
