این مواد یکی از تضعیف کننده های سیستم عصبی مرکزی هستند و می توانند آثار پایداری بر مغز داشته باشند. به عنوان مثال افرادی که مواد استنشاقی را به میزان زیاد مصرف می کنند، ممکن است به آتروفی مغز (تحلیل بافت)، تخریب مخچه، بروز ضایعات در اعصاب جمجمه ای یا راه های هرمی، کاهش ضریب هوشی، صرع لوب تمپورال و آسیب به جنین در زنان باردار دچار شوند. سوء مصرف دائم یا متناوب این مواد ممکن است به هپاتیت و سرانجام به سیروز کبدی منجر شود و یا اسیدوز متابولیکی مشابه اسیدوز مجاری انتهایی کلیوی ایجاد کند.
مصرف کنندگان چسب و سایر حلال ها از طریق بینی، این عمل را با فشار دادن خمیر چسب بر روی دستمال یا تکه های کاغذ آغاز می کنند. به تدریج روش های پیچیده تری توسط این افراد به کار می رود. از جمله آن که چسب یا ماده دیگر مورد مصرف را داخل یک کیسه نایلونی کوچک قرار می دهند و با حرارت دست های خود آن را گرم می کنند تا بخار زیادی تولید شود، آنگاه بخار حاصل را تنفس می کنند. نوجوانانی که تشخیص وابستگی به مواد استنشاقی برای آنان داده می شود، ممکن است این مواد را چند بار در هفته و اغلب در تعطیلات آخر هفته و پس از مدرسه مصرف کنند. وابستگی شدید در بزرگسالان (که به ندرت بعد از ۳۵ سالگی ممکن است ادامه یابد) شامل مصرف شدیدتر است.
در مواردی ممکن است از طریق پارچه آغشته به ماده یا حتی به صورت مستقیم، از ظرف اصلی ماده مورد مصرف استنشاق صورت پذیرد. هر چند به نظر نمی رسد در شرایط کنونی، مصرف مواد استنشاقی مشکل عمده سیستم بهداشتی کشور ما باشد ولی با توجه به دغدغه عمومی نسبت به آن و نیز امکان مصرف این مواد توسط کودکان و نوجوانان و آثار جانبی آن بر قوای ذهنی و کارکرد مغز، باید به این موضوع توجه ویژه ای کرد. این امر زمانی اهمیت بیشتری می یابد که توزیع سنی جمعیت کشور مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این که بیش از۵۰ درصد جمعیت کشور زیر ۲۵ سال هستند و این نوع مواد، خاص گروه سنی کودک و نوجوان است. باید تلاش بیشتری را در این جهت متمرکز کنیم.
همچون سایر مواد مخدر اولین گام برای قطع وابستگی، سم زدایی و کنترل عوارض ناشی از ترک اعتیاد است. البته عوارض ترک ناشی از این نوع مواد در مقایسه با سایر مواد مخدر اندک است، این امر ناشی از گذرا بودن مصرف و مدت زمان نسبتاً طولانی برای بروز وابستگی است. کنترل علائم حیاتی مانند تنفس، ضربان قلب، نبض و علائم مغزی در جریان دوره ترک حایز اهمیت است. از آن جا که گروهی از مصرف کنندگان حلال ها شخصیت ضد اجتماعی دارند، تمرکز اقدامات درمانی در این زمینه مهم است. با توجه به احتمال بروز آسیب کبدی در نتیجه مصرف مواد استنشاقی، بررسی های آزمایشگاهی در زمینه وجود یا عدم آسیب کبدی و کلیوی و نیز میزان آسیب احتمالی و ترتیب دادن اقداماتی برای بهبود فرد ضروری به نظر می رسد.
