کارشناسان دلیل این موضوع را اینگونه توضیح میدهند:
کلر تورنتون وو، متخصص تغذیه و سخنگوی انجمن تغذیه بریتانیا، میگوید: «الکل و کافئین در کبد تجزیه و جذب میشوند. با افزایش سن، کبد آنزیمهای کمتری برای تجزیه این مواد تولید میکند. به همین دلیل، سوختوساز الکل کندتر میشود و مدت بیشتری در بدن باقی میماند، که میتواند منجر به سردرد و خماری شود.»
همین موضوع در مورد کافئین نیز صدق میکند. با افزایش سن، کافئین به سرعت از جریان خون خارج نمیشود، بنابراین اثرات مصرف قهوه مانند هشیاری و بیخوابی مدت طولانیتری در بدن باقی میمانند.
تورنتون وود توضیح میدهد: «با افزایش سن، ترکیب بدن ما تغییر میکند. ما بافت ماهیچهای را از دست میدهیم و چربی جایگزین آن میشود. از آنجا که ماهیچهها ۷۵٪ آب دارند و چربی تنها ۱۰٪ آب دارد، مقدار آب موجود در بدن کاهش مییابد. این موضوع باعث میشود که الکل سریعتر جذب بدن شود.»
اگر مقدار آب بدن کم باشد، خطر کمآبی افزایش مییابد که معمولاً با نوشیدن الکل این امر رخ میدهد و میتواند منجر به سردرد شود. افراد مسنتر نسبت به جوانترها با مصرف مقدار کمتری الکل دچار سردرد میشوند.
اختلالات خواب یکی از مشکلات ناخوشایند افزایش سن است. الکل و قهوه هر دو خواب را مختل میکنند. نوشیدن الکل باعث کاهش مرحله خواب REM میشود. ما برای سلامت روانی، تمرکز و حافظه خوب به خواب REM کافی نیاز داریم. با افزایش سن، اختلالات خواب بیشتر میشوند و مصرف الکل این مشکلات را تشدید میکند.
در رابطه با قهوه نیز، تورنتون وود اضافه میکند: «قهوه یک محرک است و باعث میشود احساس هشیاری، بیداری و تمرکز بیشتری داشته باشید. کافئین با مسدود کردن گیرندههای آدنوزین که باعث خوابآلودگی میشوند، ترشح دوپامین، نورآدرنالین و گلوتامات را افزایش میدهد. این انتقال دهندههای عصبی نقش مهمی در عملکردهای شناختی دارند. بنابراین، نوشیدن قهوه باعث افزایش هشیاری، فشار خون و ضربان قلب میشود.»
در شرایط مناسب، این فرآیند میتواند مفید باشد. اما اگر بیش از حد مصرف شود، ممکن است احساس دلهره و اضطراب کنید و در خوابیدن مشکل داشته باشید.
مورد دیگر این است که دستگاه گوارش با افزایش سن مانند دوران جوانی کار نمیکند و برخی افراد با نوشیدن مشروبات الکلی یا چند فنجان قهوه رفلاکس معده را تجربه میکنند. با افزایش سن احتمال تحریکپذیری بیشتر دستگاه گوارش بر اثر نوشیدن الکل افزایش مییابد. برخی پژوهشها نشان دادهاند که الکل باعث افزایش ترشح اسید معده میشود.
همچنین، با افزایش سن، عضلات ضعیفتر میشوند و دریچه یا اسفنکتر بین معده و مری نیز ضعیف میشود. این ضعف باعث میشود که دریچه به درستی بسته نشود و اسید معده به مری بازگردد، که منجر به سوزش سر دل یا ترش کردن میشود. الکل و قهوه هر دو باعث شل شدن این دریچه و ترش کردن میشوند.
پژوهشی در دانشگاه باث نشان داده است که نوشیدن قهوه و سپس داشتن یک شب خواب ناکافی میتواند بر سطح قند خون و متابولیسم بدن تأثیر منفی بگذارد. هری اسمیت، مدیر این پژوهش، بیان میکند که این مسئله به سن افراد مرتبط نیست، بلکه برخی افراد دارای جهشی در یکی از ژنهای مرتبط با متابولیسم کافئین هستند که مدت زمان باقی ماندن قهوه در بدن آنها را تحت تأثیر قرار میدهد.
سیتوکروم پی۴۵۰ ۱ای۲ (CYP1A2) آنزیمی است که نقش اصلی در متابولیسم کافئین دارد و میتواند سرعت این فرآیند را در بدن افراد مختلف تعیین کند. جهشهای ژنتیکی ممکن است توضیح دهند که چرا برخی افراد میتوانند بیش از پنج فنجان قهوه بدون هیچ مشکلی بنوشند، در حالی که دیگران تنها یک فنجان را بدون عوارض جانبی تحمل میکنند.
اسمیت بیان میکند که نیمه عمر پاکسازی قهوه از بدن افراد مختلف میتواند بین ۱.۵ تا ۹.۵ ساعت متغیر باشد. اگر کافئین مدت طولانیتری در بدن شما باقی بماند، نوشیدن قهوه در ساعات پایانی روز ممکن است باعث مشکلات خواب شود. همچنین، اگر به طور طبیعی دچار اضطراب هستید، نوشیدن قهوه میتواند این حالت را تشدید کند.
عوامل دیگری مانند جنسیت، ترکیب بدنی، و رفتارهایی مانند مصرف دخانیات و رژیم غذایی نیز میتوانند بر نحوه متابولیسم قهوه در بدن تأثیر بگذارند.
تورنتون وود نیز اشاره میکند که وزن افراد میتواند در تحمل کافئین نقش داشته باشد، افراد با وزن بیشتر معمولاً کافئین را بهتر تحمل میکنند. او همچنین اضافه کرد که اگر در زندگی خود دورهای پرتنش و پراسترس را تجربه میکنید، ممکن است قهوه بهترین انتخاب نباشد، زیرا کافئین میتواند اضطراب و نگرانی را تشدید کند و حتی ممکن است باعث ایجاد اختلالی به نام «اضطراب ناشی از کافئین» شود. بنابراین، اگر پس از نوشیدن یک فنجان قهوه احساس ترس و نگرانی میکنید، احتمالاً دچار استرس هستید.