سعیده امانی، مدیر مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی کردستان در مصاحبه با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به شروع فصل امتحانات بیان کرد که سوءمصرف یا مصرف خودسرانه ریتالین، که یک داروی محرک است، اغلب در دانشجویانی دیده میشود که در طول ترم تحصیلی مطالعه نداشتهاند و میخواهند در زمان امتحانات کمکاری خود را جبران کنند و در امتحانات موفق شوند. این دانشجویان به دلیل نیاز به شببیداری، انرژی و تمرکز بیشتر، جذب این داروی محرک و زیانآور میشوند.
سعیده امانی با اشاره به شایعترین عوارض مصرف خودسرانه قرصهای ریتالین عنوان داشت: این عوارض شامل عصبی شدن، بیخوابی، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، سردرد، و تغییرات ضربان قلب و فشار خون هستند که معمولاً به صورت افزایش فشار خون و تپش قلب و در برخی موارد کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون مشاهده میشوند.
او همچنین بیان کرد که از دیگر عوارض میتوان به خارش و بثورات پوستی، دردهای شکمی، کاهش وزن، مشکلات معده، وابستگی و اعتیاد و بروز حالتهای روانپریشی و افسردگی پس از قطع مصرف اشاره داشت.
امانی با اشاره به مصرف بیش از حد یا اوردوز ریتالین بیان داشت که از دست دادن اشتها و سوءتغذیه، لرزش و پرش عضلات، تب، تشنج و سردرد، نامنظم شدن ضربان قلب و تنفس که میتواند خطرناک باشد، تکرار حرکات و اعمال بیهدف، بروز حالتهای پارانویید (سوء ظن)، توهم و هذیان، احساس حرکت حشرات در زیر پوست و در نهایت مرگ از جمله عوارض آن هستند.
او افزود: دانشجویانی که معتقدند مطالعه زیاد در شب امتحان کافی است و عامل موفقیت میباشد، باید بدانند که همانطور که مطالعه ضروری است، خواب نیز بسیار مهم است. مغز در زمانی که اطلاعات را پردازش میکند، نیاز به استراحت دارد تا این پردازش به خوبی انجام شود. اما در صورت بیخوابیهای مکرر، مغز قادر به پردازش اطلاعات نخواهد بود. بنابراین، بیدار ماندن طولانی مدت نمیتواند به یادگیری بهتر در شب امتحان کمک کند.
مدیر مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی کردستان بیان داشت: متأسفانه در سالهای اخیر مصرف خودسرانه ریتالین در بین دانشجویان افزایش پیدا کرده است. مصرف این دارو به دلیل عوارض ناخوشایندی که دارد، در بین دانشجویان علوم پزشکی چندان رایج نیست، اما برخی دانشجویان رشتههای دیگر به دلیل عدم آگاهی از عوارض آن، به مصرف خودسرانه روی میآورند. بنابراین، باید آگاهیهای لازم در این زمینه افزایش یابد.
متیل فنیدات یا ریتالین، که به عنوان قرص شب امتحان شناخته میشود، یک داروی محرک از خانواده آمفتامینها است و شباهت زیادی به قرص اکستازی دارد. مصرفکنندگان این دارو به دلیل افزایش تمرکز و شببیداری از آن استفاده میکنند.
این دارو در اصل برای کنترل اختلال بیشفعالی و افزایش تمرکز تجویز میشود، اما در سالهای اخیر به اشتباه تصور شده که بیخطر است و توسط افراد تحصیلکرده برای افزایش تمرکز و موفقیت در رقابتهای تحصیلی مانند کنکور مصرف میشود.
نادیده گرفتن عوارض و خطرات احتمالی مصرف خودسرانه و بیرویه این دارو بدون تجویز پزشک میتواند پیامدهای جبرانناپذیری برای فرد به همراه داشته باشد. ترک داروهای محرکی مثل ریتالین که از خانواده آمفتامینها هستند، دشوارتر و پیچیدهتر از سایر مواد روانگردان و مخدر است. این دارو با جلوگیری از جذب مجدد دوپامین، بر قشر مغز و تالاموس تأثیر میگذارد.