معیار هایی برای تشخیص اختلال اعتیادی، به عنوان ملاک های مناسب بالینی پذیرفته می شوند. یک الگوی ناسازگار رفتاری که از نظر بالینی، به اختلال یا درماندگی قابل توجهی می‌انجامد، طوری که توسط سه (یا بیشتر) مورد از ملاک های زیر نشان داده می‌شود که در هر مقطعی در یک دوره ۱۲ ماهه اتفاق می افتند.
تعیین این گونه معیارهای تشخیصی، باید مزیت هایی داشته باشد که برخی از آن ها شامل ایجاد یک زبان بالینی مشترک، به رسمیت شناختن اختلال اعتیاد فرایندی برای شرکت‌های بیمه و گامی به سوی تنظیم پروتکل درمانی استاندارد برای همه‌ی اختلالات اعتیادی مخصوصاً اعتیاد به مواد مخدر، الکل و دخانیات هستند. لازم است اشاره شود که این جلوه های رفتاری مشکل زا و اجبارگونه به عنوان اختلالات کنترل تکانه یا وسواس فکری و عملی، بهتر تعریف می شوند. مرور مختصری از شرایط لازم و کافی برای این تشخیص ها در ادامه ارائه می‌شوند تا نیاز به بازشناسی و معرفی این رفتارها به عنوان اعتیاد را درست تر چارچوب بندی کنیم.
معیاری که استفاده از واژه تکانشگری برای توصیف رفتارهای اعتیادی را به بهترین شکل نفی می کند این است که عمل تکانشگرانه، عملی است که همیشه برای شخص عامل یا افراد دیگری که توسط آن شخص متأثر می گردند آسیب زا است (یک معیار لازم و کافی برای معرفی رفتار به عنوان اختلال کنترل تکانه) معیار« تعیین آسیب» پیشاپیش در اختلالات کنترل تکانه از قبیل اختلال انفجاری متناوب (که به اقدامات تهاجمی یا تخریب اموال منجر می شود)، جنون سرقت (دزدیدن وسایل دیگران)، جنون آتش افروزی (آتش افروزی عمدی و هدفمند) و وسواس موکنی (کشیدن موهای خود) مشاهده شده اند.
یک اختلال کنترل تکانه که شرایط بازشناسی به عنوان یک اختلال اعتیاد را دارا است، قمار آسیب شناختی است که یک «معیار آسیب» دارد که برای طبقه بندی آن به این شکل به کار رفته است: امکان ارتکاب اقدامات غیر قانونی برای تأمین مالی رفتارها، این معیار ممکن است هرگز خود را نشان ندهد. با این وجود، این اختلال به عنوان یک اختلال کنترل تکانه طبقه بندی می گردد. در حالی که برخی از رفتارهای اعتیادی ممکن است باعث آسیب به خود شوند، بسیاری از آن‌ها حداقل در ابتدا این‌گونه نیستند. برای مثال، اگر چه رفتارهای اعتیاد جنسی (مانند خود ارضایی اجبار گونه، همجنس گرایی، و روسپی‌گری) ممکن است باعث احساس شرم و گناه شوند، اغلب در ابتدا برای خود یا دیگران آسیب زا نیستند. به همین شکل فقدان آسیب به خود یا دیگران را می توان در اعتیاد به اینترنت و همچنین مراحل ابتدایی اعتیاد های خوردن و خرج کردن پیدا کرد. این معیار«تعیین آسیب» است که بهتر می‌تواند این رفتارها را به عنوان رفتارهای اعتیادی یا تکانشگرانه توصیف کند.
