در طول روز بارها با تبلیغاتی در رابطه با قرص‌های لاغری و تاثیر اعجاب‌انگیز آن‌ها مواجه می‌شویم. تبلیغاتی که وعده‌های دروغین، لاغری و رسیدن به وزن ایده‌آل را در کمترین زمان و بدون رژیم و ورزش می‌دهند. متاسفانه اشخاص بسیاری در دام برخی از این تبلیغات قرص‌های لاغری گرفتار شده و در اثر استفاده دچار عوارض جبران ناپذیری می‌شوند.
در حالی که ورزش منظم و رژیم غذایی سالم، ایمن ترین و موثرترین راه برای کاهش وزن تاکید و معرفی می‌شود، بسیاری از مردم هنوز به قرص‌های لاغری به عنوان میانبری برای رسیدن به بدنی ایده‌آل یا راه حلی واقعی نگاه می‌کنند.
این روزها بیشتر از مضرات این قبیل مواد مطلع می‌شویم اما با این حال بازار قرص‌های لاغری همچنان رونق دارد. متأسفانه، بسیاری از نسل جدید این قرص‌های لاغری دارای سطوح اثربخشی محدودی هستند و به طور جدی‌تر، استفاده از آن‌ها می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی از جمله اعتیاد شود.
قرص‌های لاغری شامل تعدادی از مکمل‌های تجویزی و بدون نسخه هستند که برای کمک به مصرف کننده در کاهش یا کنترل وزن طراحی شده‌اند. این قرص‌ها با سرکوب اشتها، افزایش متابولیسم یا جلوگیری از جذب چربی در فرآیندهای بدن که بر وزن تأثیر می گذارد تداخل ایجاد می‌کنند. اعتیاد به قرص‌های رژیمی می‌تواند تأثیرات مخربی بر بدن داشته باشد.
از دیگر نام‌های قرص‌های لاغری می‌توان به: داروهای بی‌اشتهایی، سرکوب‌کننده‌های اشتها، داروهای ضدچاقی یا داروهای ضدچاقی با اثر مرکزی اشاره کرد.
قرص های لاغری را بر اساس ترکیب شیمیایی و نحوه اثرگذاری آن‌ها بر بدن به سه گروه تقسیم کرد. این سه گروه عبارتند از:
محرک‌ها: که بر روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارند تا انرژی و احساس خوب را افزایش دهند. محرک‌ها همچنین می‌توانند اشتها را کاهش دهند.
سرکوب کننده اشتها: به طور خاص اثر انتقال دهنده‌های عصبی سروتونین و نوراپی‌نفرین در مغز را هدف قرار می‌دهند تا احساس سیری را افزایش داده و باعث کاهش اشتها شوند.
بازدارنده چربی: این گروه در دستگاه گوارش (یعنی معده و روده) فعال می‌شوند تا جذب چربی را تا یک سوم کاهش دهد.
سازمان غذا و دارو (FDA) فرمولاسیون خاصی را برای هر نوع قرص لاغری تایید کرده است، البته نه برای همه. کمک کننده‌های کاهش وزن تجویزی معمولاً برای بیمارانی با شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30، یا دارای BMI حداقل 27 و اختلالاتی که ممکن است بر وزن تأثیر منفی بگذارد (مانند دیابت نوع 2) در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، این داروها در صورت سوء مصرف و یا سوء استفاده می توانند کشنده باشند.
قرص‌های لاغری بیش از صد سال است که در بازار هستند و نوید کاهش وزن آسان را می‌دهند در حالی که پتانسیل بالای خود را برای عوارض جانبی خطرناک پنهان می‌کنند. FDA همچنان به تایید فرمولاسیون‌های خاصی برای کاهش وزن ادامه می‌دهد، اما نسخه‌هایی را که برای سلامت عمومی کشنده هستند نیز از بازار حذف کرده است. علاوه بر این، برخی از داروهایی که به عنوان کاهش‌دهنده وزن به بازار عرضه می‌شوند توسط FDA تایید نشده‌اند اما همچنان در دسترس عموم هستند.
برخی از قرص‌های لاغری پس از ایجاد اعتیادهای کنترل نشده و مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد توسط FDA ممنوع شده‌اند. فنفلورامین توسط FDA در سال 1997 ممنوع شد. در سال 2010، FDA پس از اینکه ثابت شد منبع حملات قلبی و سکته مغزی است، همین کار را با Meridia انجام داد.
قرص‌های لاغری با سرعت نگران کننده‌ای مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. برخی از رایج ترین قرص های لاغری که مورد سوء استفاده عبارتند از:
بنزفتامین: یک داروی ضد اشتها که نزدیک به آمفتامین‌ها است، بنزفتامین معمولاً با نام نسخه‌ای Didrex فروخته می‌شود. عملکرد اصلی آن کاهش اشتها در افراد چاق است.
دی‌اتیل‌پروپیون: دی اتیل پروپیون به صورت کوتاه مدت برای سرکوب اشتها تجویز می‌شود.
مازیندول: در حال حاضر تنها برای استفاده در درمان دیستروفی عضلانی دوشن تایید شده است، نسخه‌های مازیندول ممکن است به دلیل خواص سرکوب کننده اشتها مورد سوء استفاده قرار گیرند.
فنترمین: فنترمین اشتها را کاهش می‌دهد و در کوتاه مدت برای کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن استفاده می شود.
از آنجایی که قرص‌های لاغری مدرن برای جایگزینی آمفتامین‌ها به عنوان سرکوب کننده اشتها معرفی شدند، این داروها شباهت‌های زیادی دارند. یکی از این شباهت‌ها پتانسیل وابستگی و اعتیاد است.
آمفتامین‌ها دسته‌ای از داروها هستند که برای بهبود عملکرد استفاده می‌شوند. قرص‌های لاغری ممکن است باعث افزایش انرژی و احساس سرخوشی شوند و احتمال اعتیاد را افزایش دهند.
سایر عواملی که بر ایجاد اعتیاد به قرص‌های رژیمی اثر گذار هستند می‌توان به: عوامل بیولوژیکی، عوامل محیطی، خانه و خانواده، همسالان و مدرسه، سن اولین مصرف و نحوه مصرف دارو اشاره کرد.
عوارض جانبی رایج سوء مصرف این قرص‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
قرص های کاهش وزن گیاهی، مانند سایر داروهای بدون نسخه، توسط FDA به عنوان روش‌های ایمن برای کاهش وزن تایید نشده‌اند. هر ادعایی مبنی بر کاهش وزن قابل توجه در دوره‌های زمانی کوتاه باید یک زنگ خطر باشد. این قرص‌ها می‌توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند یا حتی به سادگی بی‌اثر باشند.
اعتیاد به قرص‌های لاغری اغلب به دلیل اختلال خوردن یا سایر اختلالات زمینه‌ای سلامت روان ایجاد می‌شود. وابستگی به قرص‌های لاغری غیرمعمول نیست، زیرا این قرص‌ها می‌توانند حس کنترل کاذب را در زندگی که به نظر خارج از کنترل به نظر می‌رسد، ایجاد کنند. از آنجایی که قرص‌های لاغری به راحتی بدون نسخه یا با نسخه در دسترس هستند، اعتیاد به آن‌ها می‌تواند به سرعت و بی سر و صدا ایجاد شود.
اگر فردی آگاه باشد که مصرف قرص‌های لاغری با سلامتی، روابط و زندگی شخصی او تداخل دارد اما نمی‌تواند به تنهایی آن را ترک کند، ممکن است به کمک حرفه‌ای برای هدف قرار دادن علت اصلی مشکل خود و یافتن درمان نیاز داشته باشد.
