کوکائین یک داروی محرک مغز و بی‌حس‌کننده موضعی است، این ماده در طب برای بی‌حسی موضعی استفاده میشود، اما مصرف غیرپزشکی آن در سراسر جهان غیرمجاز است و عوارض جسمی و روحی زیادی دارد.
کوکائین یکی از خطرناک‌ترین و اعتیادآورترین مواد محرک در جهان است که حتی با چند بار مصرف، وابستگی شدید ایجاد می‌کند. این ماده مانند آمفتامین‌ها مغز را تحریک می‌کند، اما تأثیر آن شدیدتر و مدت زمان اثر آن کوتاه‌تر است.
کوکائین کلراید به صورت پودر سفید کریستالی عرضه میشود، اما می‌تواند طی فرآیند شیمیایی به فرم پایه تبدیل شده و به صورت کریستال یا پودر (معروف به کراک) به بازار عرضه شود. تأثیر کوکائین به نحوه مصرف آن بستگی دارد. همچنین، کیفیت کوکائین و وضعیت سلامت مصرف‌کننده نیز در بروز اثرات نقش دارند.
از نشانه‌های مصرف کوکائین به طور معمول بروز حس لذت شدید چند دقیقه پس از مصرف است که پس از آن حس خوشی، هوشیاری، اعتماد به نفس بالا، تحریک شدید جنسی، افزایش قدرت بدنی و کاهش حساسیت به درد ظاهر میشود.
روش‌های مصرف شامل استنشاق از بینی، مصرف خوراکی، کشیدن به روش تبخیر (به‌ویژه برای کراک) و تزریق وریدی است. مانند سایر مواد مخدر، استفاده مکرر از کوکائین می تواند باعث تغییرات طولانی مدت در مدار پاداش مغز و سایر سیستم های مغزی شود که ممکن است منجر به اعتیاد شود.
کوکائین تأثیرات عمیقی بر مغز دارد و در درجه اول با تداخل در ارتباطات طبیعی بین نورون‌ها عمل می‌کند. برخی از برجسته‌ترین اثرات آن عبارتنداز:
مصرف مزمن کوکائین می‌تواند منجر به اعتیاد شود، که با رفتار اجباری در جستجوی مواد با وجود عواقب منفی مشخص میشود. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض کوکائین می‌تواند تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز ایجاد کند و بر نواحی مربوط به پاداش، انگیزه و حافظه تأثیر بگذارد.
مصرف کوکائین با علائم روانپزشکی مختلفی از جمله اضطراب، پارانویا و توهم همراه است، که به خطر کلی و تأثیر منفی بر سلامت روان منجر میشود.
کوکائین با افزایش سطح هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی که واکنش‌های لذت‌بخش و سرخوشانه ایجاد می‌کنند، بر سیستم پاداش مغز تأثیر می‌گذارد. این سیستم از مناطق مختلف مغز تشکیل شده است:
پیش‌تر اشاره شد که مصرف طولانی‌مدت کوکائین می‌تواند تأثیرات روانی و فیزیکی بر مغز داشته باشد. پیامدهای بالقوه مصرف طولانی‌مدت شامل موارد زیر است، اما به این موارد محدود نمی‌شود:
کوکائین می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. مصرف طولانی‌مدت کوکائین می‌تواند مشکلات قلبی، تنفسی، عصبی و روانی ایجاد کند.
همچنین، ترک کوکائین می‌تواند علائم شدیدی مانند افسردگی، اضطراب، خستگی و تحریک‌پذیری به همراه داشته باشد. بنابراین، آگاهی از تأثیرات کوکائین بر بدن و مغز می‌تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد مصرف این ماده بگیرند.
